بیماری های شایع در ماهی قرمز

از بیماری های شایع در ماهی قرمز می توان به عفونت های باکتریایی، پوسیدگی سر و دم و سوراخ سر اشاره کرد. بیماری های شایع در ماهی ها قرمز نیاز به درمان و مشورت با دامپزشک دارند. ماهی قرمز، ماهی نسبتاً مقاومی است که معمولاً می تواند بیش از ده سال در آکواریوم زندگیکند. البته نمونه هایی یافت شده اند که توانسته اند بیش از ۳۰ سال در آکواریوم های خانگی زندگی کنند! بیماری های شایع در ماهی قرمز می توانند سلامتی ماهی های قرمز را به خطر انداخته و امید به زندگی یا همان طول عمر آن ها را کاهش دهند.

اگرچه ماهی قرمز موجودی نسبتا مقاوم است، اما نسبت به کیفیت بد آب و عوامل محیطی موجود در آکواریوم کاملاً حساس است. بنابراین در اکثر مواقع شرایط نامساعد آکواریوم عامل ایجاد بیماری در این ماهی ها است.

شایع ترین بیماری ها در ماهی های قرمز

در ادامه مقاله به برخی از مهم ترین بیماری های شایع در میان ماهی های قرمز اشاره می کنیم:

عفونت های باکتریایی

طیف گسترده ای از عفونت های باکتریایی وجود دارد که می توانند ماهی قرمز را تحت تأثیر قرار دهند، اما خوشبختانه بیشتر آنها قابل درمان هستند. مهم ترین عفونت های باکتریایی شایع در ماهی قرمز عبارتند از:

بیماری سوراخ سر

بیماری سوراخ سر بیشتر اوقات در گونه های آب شیرین رخ می دهد. این اختلال اغلب به صورت یک نقطه کوچک قرمز یا لکه سیاه شروع شده که به تدریج عمیق تر و بزرگتر می شود. کاملاً مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد این اختلال می شوند، اما احتمالا عامل اصلی ایجاد آن گونه ای از باکتری های دیپلموناد مانند Hexamita، Octomitus یا Spironucleus است. همچنین کمبودهای تغذیه ای، استرس و شرایط نامناسب آب نیز از عوامل موثر در ایجاد این اختلال هستند. داروهای ضد باکتری حاوی مترونیدازول از مهم ترین داروهای ضد این بیماری است.

پوسیدگی باله و دم

پوسیدگی باله و دم معمولاً در اثر عواملی همچون آکواریوم کثیف و آلوده یا کیفیت بد آب ایجاد می شود. در ابتدای این بیماری، لبه های باله یا دم سفید یا کدر به نظر می رسند. با متوقف شدن بیماری، قسمت های لکه دار باله ها و دم در اثر تخریب بافت شروع به ریزش می کنند.

پوسیدگی باله و دم توسط باکتری های Aeromonas، Vibrio یا Pseudomonas ایجاد می شود. با این حال، این اختلال معمولاً در اثر کیفیت پایین آب، دمای نامناسب آب، ازدحام بیش از حد آکواریوم، تغذیه نادرست و استرس ایجاد می شود..

پوسیدگی باله و دم را می توان با مصرف آنتی بیوتیک یا داروی مخصوص پوسیدگی باله درمان کرد. رعایت نکات بهداشتی مانند حفظ کیفیت آب باعث ریشه کن شدن این بیماری خواهد شد

بیماری برآمدگی چشم

بیماری برآمدگی چشم یا اگزوفتالمی باعث تورم و بیرون آمدن چشم ماهی از کره چشم می شود. این اختلال می تواند روی یک یا هر دو چشم تأثیر بگذارد. علامت اصلی آن برآمدگی غیرعادی چشم است.

این بیماری می تواند در اثر موارد زیر ایجاد شود:

• کیفیت پایین آب
• ضربه فیزیکی یا آسیب دیدگی چشم (ها)
• ابتلا به عفونت باکتریایی یا عوامل انگلی

همچنین حباب های اکسیژن بیش از حد آب آکواریوم می تواند در پشت چشم تجمع پیدا کرده و باعث برآمدگی آن شوند.

درمان این بیماری به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. در صورت آسیب دیدگی چشم، می توانید با افزودن نمک آکواریوم به آب آن را درمان کنید. همچنین میزان اسیدیته آب بایستی تنظیم شود. اختلالات باکتریایی باید با استفاده از داروهی ضد باکتری مناسب درمان شود.

استسقاء یا دراپسی

این بیماری به دلیل تجمع مایعات در بدن باعث تورم بافت های داخلی ماهی می شود. از جمله علائم این بیماری عبارت اند از:

• بی حالی
• تورم شکم
• کاهش اشتها
• مدفوع غیر عادی
• بیرون زدگی فلس
• تورم و قرمزی مقعد
• انحنای ستون فقرات
• برآمدگی و تورم چشم
• رنگ پریدگی آبشش ها
• شنا کردن نزدیک سطح آب
• ایجاد زخم در امتداد خط جانبی بدن
• ایجاد لکه های قرمز روی باله ها یا پوست

این بیماری به طور کلی توسط باکتری های Aeromonas ایجاد می شود و بیشتر روی ماهی هایی با سیستم ایمنی ضعیف تاثیر می گذارد. سایر علل محرک این اختلال عبارت اند از:

• شوک دمایی
• تغییر محیط
• تغذیه نادرست
• کیفیت پایین آب
• تجمع آمونیاک در آکواریوم

ابتدا باید علت اصلی بیماری تشخیص داده شده و سپس ماهی بیمار قرنطینه شود. سپس ۱ قاشق چایخوری نمک آکواریوم به ازای هر 1 گالن آب به آکواریوم اضافه شود. همواره باید از غذاهای با کیفیت استفاده کنید. در صورت نیاز می توانید از آنتی بیوتیک استفاده کنید.

تریکودینا

Trichodina انگل خارجی کوچکی است که روی پوست ماهی زندگی می کنند. اگرچه آن ها به ماهی آسیب نمی رسانند، اما اگر این موجودات به تعداد زیادی در بدن ماهی ساکن شوند، می توانند برای ماهی بسیار مضر باشند.

در صورت ابتلا یک ماهی به این انگل، ماهی آلوده سعی خواهد کرد با مالش اندام خود به اشیا موجود در آکواریوم، از شر تریکودینا خلاص شود. در آلودگی های شدید، ممکن است ماهی غذا نخورد و بی حال شود.

تریکودینا معمولاً در آکواریوم های شلوغ و بر اثر کیفیت بد آب رخ می دهد. داروهای ضد انگلی بدون نسخه برای درمان این بیماری موثر هستند. با این حال، پرمنگنات پتاسیم سرعت درمان بهتری دارد. استفاده حمام نمک می تواند برای درمان یک یا دو ماهی مفید باشد.

بیماری مخملک

این بیماری در اثر انگلی به نام Oödinium یا Piscinoodinium ایجاد می شود. ماهی هایی که به این بیماری مبتلا می شوند ممکن است به علائم زیر مبتلا شوند:

• بی حالی
• کاهش وزن
• کاهش اشتها
• مالیدن بدن به اشیا موجود در آکواریوم
• پوشش یا فیلم زرد رنگ بر روی پوست

با پیشرفت بیماری، پوست ماهی شروع به کنده شدن می کند. انگل Oödinium در بسیاری از آکواریوم ها وجود دارد اما فقط در صورت ایجاد استرس در ماهی، یا شرایط نامناسب آب، می تواند منجر به بیماری شود.

روش های زیر از جمله راه های درمان این اختلال است:

• افزایش اندک دمای آب
• کاهش نور آکواریوم به مدت چند روز
• تصفیه آب به کمک نمک مخصوص آکواریوم
• ضد عفونی کردن آکواریوم با سولفات مس به مدت ده روز

در طول دوره درمان، فیلتر کربن آکواریوم خود را بردارید. بی مهرگان و حلزون ها نیز باید از آکواریوم برداشته شوند زیرا این جانداران حساسیت زیادی به مس دارند.

شپش ماهی یا Argulus

این انگل به بدن ماهی می چسبد و با چشم غیر مسلح قابل رویت است. پس از ابتلا ماهی به این انگل، لکه های قهوه ای یا سبز رنگی بر روی بدن ماهی ایجاد می شود. ممکن است در اثر تحریک ناشی از شپش، پوست ماهی قرمز پر رنگ شود. ماهیانی که شپش دارند بی قرار و تحریک پذیر هستند و تلاش می کنند با مالیدن خود به اشیا سخت، شپش را از بین ببرند.

با افزودن ماهیان برکه ای به آکواریوم این انگل وارد اکوسیستم آکواریوم شما می شود.

از داروهای ضد انگلی می توان برای درمان این اختلال استفاده کرد. در صورت ایجاد زخم می توان از نمک آکواریوم استفاده کرد.

کاستیا

Costia یا Costiasis یک انگل تک یاخته مژه دار آب شیرین است. این انگل ها روی آبشش ها یا پوست ماهی ساکن می شوند. از جمله علائم این بیماری عبارت اند از:

• بی حالی
• ناتوانی عمومی
• مشکلات تنفسی
• تولید بیش از حد مخاط
• قرار گرفتن در کف آکواریوم

این انگل ها با درگیر کردن آبشش، تنفس ماهی را با مشکل رو به رو می کنند.

ورود ماهی های جدید قرنطینه نشده به آکواریوم عامل اصلی بروز این بیماری است.

از داروهای ضد انگلی مانند پرمنگنات پتاسیم برای درمان این بیماری استفاده می شود. حمام های نمک نیز می توانند برای درمان موثر باشند.

Ich (Whitespot)

بیماری White Spot یا لکه سفید، احتمالاً شایع ترین بیماری است که در ماهی های قرمز ایجاد می شود. این بیماری توسط انگل Ichthyophthirius Multifiliis ایجاد می شود.

از جمله علائم این اختلال عبارت اند از:

• بی حالی
• کاهش اشتها
• ایجاد رگه های خونین و لکه های قرمز روی بدن
• برجستگی های سفید و نمک مانند بر سطح بدن ماهی

در موارد پیشرفته، ممکن است ماهی دچار ضایعات و عفونت های باکتریایی ثانویه شود.

این انگل معمولا در آکواریوم وجود دارد ولی تا مهیا نشدن شرایط، باعث ایجاد بیماری نمی شود. در صورت تشخیص به موقع، درمان این اختلال آسان است. به دلیل طول چرخه زندگی این انگل، شما باید برای مدت ده تا 14 روز درمان را ادامه دهید. روش های زیر بهترین راهکار های درمان این بیماری هستند:

• به مدت سه روز دمای آب را کمی بالا ببرید
• آب را با داروی ضد انگلی مناسب ضد عفونی کنید

مهم ترین بیماری قارچی ماهی قرمز

قارچ یک بیماری بسیار شایع در ماهی قرمز است و اغلب در اثر شرایط نامناسب آب و زخم ایجاد می شود.

قارچ به صورت پنبه ای و با رنگ مایل به خاکستری یا سفید روی باله ها و بدن ماهی، به طور معمول در اطراف سر و دهان ظاهر می شود. در موارد پیشرفته، این بیماری از پوست به بافت عضلانی ماهی گسترش می یابد و در نهایت ماهی از بین می رود. همچنین ممکن است آبشش ماهی در اثر این بیماری تخریب شود.

قارچ معمولاً در اثر موارد زیر ایجاد می شود:

• کیفیت بد آب
• شلوغی آکواریوم
• ضعف سیستم ایمنی
• وجود میزان بالای آمونیاک در آب

با کنترل این موارد می توان از بروز بیماری پیشگیری کرد.

درمان های مختلفی برای بیماری قارچ وجود دارد، از جمله:

• متیلن بلو
• سولفات مس
• مالاشیت سبز
• پتاسیم پرمنگنات

حمام نمک نیز می تواند در برخی موارد مفید باشد.

بیماری های ویروسی ماهی قرمز

لنفوسيستيس. لنفوسيستيس باله ها و پوست ماهی قرمز را تحت تاثیر قرار داده و باعث تورم غیر عادی سلول هاي ماهي می شود.

ماهی های مبتلا به لنفوسیستیس دچار توده های نا متقارن برروی سر، بدن، دم یا باله ها می شوند. این توده ها می توانند به صورت لکه های سفید ریز یا کیست های بزرگی باشند که قسمت زیادی از بدن را پوشانده اند.

لنفوسيستيس يك بيماري ويروسي است و در اثر ابتلا به ايريدو ويروس ایجاد می شود. مانند اکثر بیماری های ویروسی، لنفوسیتسیس نیز هیچ درمان قطعی ندارد. با این حال، در نهایت بیشتر ماهی ها نسبت به این بیماری مقاومت می کنند.

عوامل محیطی تاثیر گذار بر سلامتی ماهی قرمز

ماهی های قرمز ضایعات زیادی تولید می کنند و اگر آکواریوم به موقع تمیز نشود، تجمع محصولات آمونیاکی می تواند باعث مرگ آن ها شود. بهترین کار ممکن، انجام نظافت های دوره ای آکواریوم خانگی است.

ازدحام آکواریوم. اگرچه ماهی قرمز موجودی کاملاً اجتماعی است و وقتی به صورت جمعی یا جفت نگهداری می شود بهترین عملکرد را دارد، اما نکته مهم این است که آکواریوم خود را بیش از حد شلوغ نکنید.

کیفیت آب. با استفاده از یک کیت تست آب آکواریوم، هر هفته آب آکواریوم ماهی قرمز خود را آزمایش کنید تا از استاندارد بودن پارامتر های آب آکواریوم خود مطمئن شوید. ماهی قرمز، جزو ماهی های آب سرد است و در صورت گرم شدن بیش از حد آب آکواریوم، ممکن است دچار شوک دمایی شود.

سخن آخر

بهترین کاری که شما برای حفظ سلامتی ماهی هایتان می توانید انجام دهید، انجام اقدامات پیشگیرانه است. پیشگیری بهتر از درمان است. این جمله معروف و البته کاملا صحیحی است که بار ها شنیده اید. برای جلوگیری از ایجاد خسارت های عاطفی و مالی، روش های پیشگیری را در اولویت خود قرار دهید.

منبع

https://www.tankarium.com/goldfish-diseases/