آیا اسب ها کزاز می گیرند؟
قبل از بررسی کزاز در اسب ها لازمه بدانید که، با وجود واکسن های مدرن و شیوه های درمان و بهبود زخم، می توان گفت که کزاز یک بیماری متعلق به گذشته است. اما امکان ابتلا به این بیماری همچنان ادامه دارد، بنابراین عاقلانه است که به یاد داشته باشید که چه اسب های بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند و چرا.
بیماری کزاز این روزها خبرهای زیادی را به خود جلب نمی کند. در عصر میکروب ها و نیز شیوع بیماری کووید-19، یک بیماری که با واکسیناسیون و مدیریت معقول زخم قابل پیشگیری است، ممکن است تقریباً بی خطر به نظر برسد. اما بیماری، کزاز چیزی جز این است.
موارد ابتلا به این بیماری ممکن است مانند گذشته شایع نباشد، اما این بیماری هنوز هم برای اسب ها و انسان ها یک تهدید مرگبار است. علاوه براین، کلستریدیوم تتانی یک ارگانیسم بی هوازی است، به این معنی که می تواند در شرایط مرطوب و کم اکسیژن رشد کند.
بنابراین اگر محیط مناسبی برای زخم آلوده به هاگ C. tetani وجود داشته باشد، باکتری ها فعال و تکثیر می شوند و نوروتوکسین های قدرتمندی آزاد می کنند که باعث انقباض دردناک عضلانی و اسپاسم می شوند. غالباً عضلات سر و گردن از جمله ماهیچه هایی هستند که آشکارا تحت تأثیر این اختلال قرار میگیرند، به همین علت است که کزاز معمولاً «فک قفلی» نامیده میشود.
خط مقدم دفاع در برابر بیماری کزاز، واکسیناسیون است. واکسیناسیون، روشی آسان، مؤثر و ارزان است. فراتر از آن، عاقلانه است که به اندازه کافی با کزاز آشنا شوید تا بفهمید چه زمانی اسب ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به این اختلال هستند و چرا.
اسب ها به طور ویژه مستعد ابتلا به کزاز هستند.
اسب ها نسبت به سایر حیوانات بیشتر در معرض خطر ابتلا به کزاز هستند. اولاً، اسب ها بهعنوان یک گونه، به طور غیرعادی در برابر این اختلال آسیب پذیر هستند. مقدار نسبتاً کمی از سموم تولید شده توسط این پاتوژن می تواند کشنده باشد. در مقابل، مرغ ها و سایر پرندگان بسیار مقاوم هستند. دوز کشنده برای آن ها تا 300000 به ازای هر پوند وزن بدن، بیشتر از یک اسب است.
به همین ترتیب، برای ایجاد کزاز در سگ ها و گربه ها، دوز نسبتاً بالایی از سم لازم است. علاوه براین، اسب ها به احتمال زیاد در معرض C. tetani قرار می گیرند. هاگ های موجودات زنده در محیط گسترده هستند. خاک در اکثر مناطق به هاگ ها آلوده است.
هاگ C. tetani اغلب در دستگاه گوارش حیوانات نیز وجود دارد. این باکتری های موجود در خاک می توانند بخشی از فلور طبیعی در روده اسب شوند و بنابراین در کود حیوانی وجود دارند. زمانی که باکتری ها روی زمین قرار می گیرند، به حالت خفته می روند و می توانند تقریباً برای مدت نامحدودی زنده بمانند.
در نهایت، بسیاری از بریدگی ها، ساییدگی ها و زخم های اسب در همان نواحی از بدن حیوان اتفاق میافتند که خطر قرار گرفتن در معرض C. tetani در آن ها بالاتر است و شرایط مناسب برای رشد ارگانیسم وجود دارد. این قسمت، پایین پاهای اسب ها است.
از آن جا که C. tetani بی هوازی است، نمی تواند در بافت های سالم و غنی از اکسیژن رشد کند، بنابراین اندام های تحتانی که اکسیژن کافی ندارند، محیط مطلوبی را برای این میکروارگانیسم فراهم می کنند. در مقابل، کزاز در مناطقی که جریان خون خوبی دریافت می کنند، کم تر باعث ایجاد مشکل می شود. شایع ترین انگل های داخلی اسب را جدی بگیرید.
هر زخمی می تواند منجر به بروز کزاز در اسب شود؟
براساس یک ایده کلاسیک، یک اسب روی میخ زنگ زدهای قدم می گذارد که هاگ های C. tetani را به عمق زخم سوراخ شده وارد می کند، و شرایطی ایجاد می شود که باکتری ها تکثیر می شوند و در نهایت سمومی را که باعث بروز بیماری میشوند، آزاد می کنند.
با این حال، در واقعیت، کزاز می تواند تقریباً از طریق هر روزنه ای در پوست که به هاگ های C. tetani اجازه ورود به بدن را می دهد، ایجاد شود. در واقع، مقامات بهداشتی هشدار می دهند که زخم های سطحی که ممکن است نادیده گرفته شوند یا با دقت کمتری تمیز شوند، در مقایسه با سوراخ ها یا آسیب های شدیدتر که احتمالاً تحت مراقبت های دامپزشکی فوری و کامل قرار می گیرند، خطر جدی بروز کزار دارند.
کزاز همچنین یک خطر پس از زایمان برای مادیان ها و کره های تازه متولد شده آنها است. مادیان ها پس از زایمان می توانند در اثر آلودگی رحم دچار کزاز شوند، و کرهها از طریق عفونت های ناف در معرض خطر هستند. اگرچه این موارد نسبت به زخم های سوراخ شده کمتر شایع هستند.
در نهایت، کزاز می تواند پس از جراحی رخ دهد، اگرچه شیوه های دامپزشکی مدرن تا حد زیادی این تهدید را از بین برده است. بیشتر دامپزشکان در مورد تکنیک های جراحی و رعایت بهداشت، سخت گیر هستند و قبل از انجام روش هایی مانند اخته کردن، مطمئن می شوند که در اسب مورد نظر واکسیناسیون کزاز انجام شده است.
علائم اولیه ابتلا به بیماری کزاز در اسب ها
سفت راه رفتن و یا بیش واکنشی، اغلب اولین نشانه های کزاز هستند، اما با شرایط مختلف دیگری نیز همراه هستند که همین امر می تواند تشخیص اولیه را دشوار کند. اگر اسبی نسبت به محرک های بینایی یا صوتی بیش از حد واکنش نشان دهد و با قدم های متلاطم حرکت کند، ممکن است فکر کنید که دچار درد گردن شده است.
یکی دیگر از علائم شایع کزاز، اسپاسم عضلات سر و صورت است. در موارد خفیف تر، اسب ممکن است همه این علائم را بروز ندهد. با این حال، یک شاخص وجود دارد که به وضوح نشان دهنده ابتلا به کزاز است. این علامت، دید پلک سوم است. اگر دست خود را به سمت چشم اسب تکان دهید، پلک سوم را خواهید دید که برق می زند.
این حالت، چیزی نیست که در یک اسب سالم ببینید. این علامت، همراه با سرنخ های دیگر، تشخیص کزاز را نشان می دهد. بهتر است بخوانید که علائم صورت اسب نشان دهنده چیست؟
دوره کمون کزاز در اسب ها
دوره کمون بیماری کزاز می تواند چندین هفته طول بکشد. سرعت شروع کزاز تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله محل زخم، شدت و میزان آلودگی آن است. اگر هاگ های کزاز در بافت های دارای اکسیژن کافی قرار بگیرند، ممکن است پس از بهبودی برای مدت های طولانی، تا زمانی که کبودی یا آسیب دیگری در همان محل شرایطی را ایجاد کند که ارگانیسم را فعال کرده و آن را قادر به تکثیر کند، غیرفعال بمانند.
پیشرفت کزاز بستگی به محل ورود ارگانیسم به بدن دارد. علائم خاص در یک مورد در حال توسعه ابتلا به کزاز بستگی به این دارد که کدام اعصاب ابتدا تحت تأثیر قرار می گیرند.
در “کزاز نزولی” نوروتوکسین بیشتری نسبت به نورون های ناحیه قابل جذب تولید می شود، بنابراین مازاد آن توسط سیستم لنفاوی و جریان خون منتقل می شود و به مغز و یا نخاع راه پیدا می کند. در این موارد، اسپاسم عضلانی ممکن است به سرعت در سر و فک آشکار شود.
علل کزاز در اسب ها
باکتری هایی که باعث بروز کزاز و بوتولیسم می شوند ارتباط نزدیکی با هم دارند. هر دو کلستریدیوم بوتولینوم و C. tetani نوروتوکسین های قوی تولید می کنند، اما اثرات آنها بر بدن در تضاد مستقیم با یکدیگر است. بوتولینوم سمی تولید می کند که انقباض عضلانی را مهار می کند و باعث بروز فلج می شود، در حالی که C. tetani سمی تولید می کند که از شل شدن عضلات جلوگیری می کند و باعث بروز اسپاسم می شود.
در نتیجه، ماهیچه هایی که توسط این اعصاب کنترل می شوند دچار اسپاسم دردناک می شوند و گاهی اوقات انقباضات آنقدر قوی هستند که می توانند استخوان ها را بشکنند. نوروتوکسین C. botulinum اثر معکوس دارد. یعنی از انقباض عضلات جلوگیری می کند.
کزاز میزان مرگ و میر بالایی دارد اما اسب مبتلا قابل درمان است. هرچه درمان زودتر شروع شود، شانس زنده ماندن اسب بیشتر خواهد بود. اگر تاخیر در درمان وجود داشته باشد، اسب احتمال بهبودی کمتری خواهد داشت. شاید برای شما هم مهم باشد که آیا اسب من دچار کم آبی شده است؟
درمان کزاز در اسب ها
هیچ درمانی برای کزاز وجود ندارد. روش های درمان کزاز در اسب معمولاً شامل موارد زیر است:
- واکسیناسیون
- مصرف آنتی بیوتیک ها. معمولاً پنی سیلین آنتی بیوتیکی است که برای این منظور توصیه می شود.
- سولفات منیزیم. تجویز داخل وریدی سولفات منیزیم در طب بشری نویدبخش بوده است. به نظر می رسد منیزیم با عملکرد سم در غشای سلولی تداخل می کند و به غلبه بر برخی از علائم عصبی کمک می کند. در واقع برخی از اثرات اسپاستیک سم را خنثی می کند. این روش نویدبخش است و ابزار دیگری برای درمان اسب به ما می دهد تا شانس بقا را افزایش دهد.
- استفاده از آنتی توکسین. حاوی آنتی بادی هایی است که «ایمنی غیرفعال» فوری اما کوتاه مدت ایجاد می کنند. این موضوع بحث برانگیز است که آیا تجویز دوزهای زیاد آنتی توکسین پس از شروع علائم واقعا مفید است یا خیر.
سخن آخر
فراتر از واکسیناسیون، یادگیری اصول اولیه در مورد کزاز می تواند به شما در محافظت از اسب تان کمک کند.
