آنتریت ویروسی اردک چیست؟

آنتریت ویروسی اردک (DVE) یک بیماری حاد و در اغلب موارد شدید در پرندگان آبزی وحشی و اهلی است که توسط آناتید آلفاهرپس ویروس ایجاد می شود. علائم آن شامل خونریزی عمومی و نکروز مخاط دستگاه گوارش و کبد است. پیشگیری از بروز این اختلال شامل اتخاذ اقدامات امنیت زیستی و اجتناب از تماس با پرندگان آبزی اهلی با پرندگان وحشی است. آنتریت ویروسی اردک (DVE) یک بیماری حاد و بسیار مسری در اردک ها، غازها و قوها در تمام سنین است که با مرگ ناگهانی اردک، مرگ و میر بالا (به ویژه در بین اردک های پیر) و خونریزی و نکروز در اندام های داخلی مشخص می شود.

علل بروز آنتریت ویروسی در اردک ها چیست؟

عامل ایجاد کننده آنتریت ویروسی اردک (گونه Anatid herpesvirus 1) عضوی از خانواده Herpesviridae، زیرخانواده Alphaherpesvirinae و جنس Mardivirus است. سویه های میدانی این ویروس تفاوت هایی را در حدت نشان می دهند، اما به نظر می رسد همه آنها از نظر ایمنی یکسان باشند.

این ویروس به حلال های لیپیدی و حرارت حساس است (10 دقیقه در دمای 56 درجه سانتیگراد [132.8 درجه فارنهایت]). کاهش قابل توجه تیتر در pH ۵، ۶ و 10 مشاهده می شود. علاوه براین، غیرفعال سازی سریع در pH 3 و 11 رخ می دهد.

آلودگی با این ویروس باعث ایجاد آسیب عروقی به خصوص در عروق خونی کوچک تر، وریدها و مویرگ ها می شود. این وضعیت منجر به ایجاد خونریزی های عمومی و تغییرات دژنراتیو پیشرونده اندام های پارانشیماتوز می شود. پیشنهاد شده است که آپوپتوز و نکروز لنفوسیت های ناشی از این ویروس ممکن است منجر به تخلیه لنفوئید و احتمالاً سرکوب سیستم ایمنی شود.

یک حالت سرکوب کننده سیستم ایمنی ناشی از DVE ممکن است وجود عفونت های ثانویه توسط Pasteurella multocida ، Riemerella anatipestifer و Escherichia coli را توضیح دهد، که اغلب در شیوع های طبیعی DVE در جوجه اردک مشاهده می شود.

شیوع و انتقال آنتریت ویروسی در اردک ها چگونه است؟

ویروس ایجاد کننده آنتریت ویروسی اردک عمدتاً از طریق تماس مستقیم از اردک عفونی به اردک حساس یا از طریق تماس غیرمستقیم با محیط عفونی منتقل می شود. به نظر می رسد آب یک مسیر طبیعی انتقال ویروس است. شیوع بیماری در گله های اردک با دسترسی به منابع آبی که توسط پرندگان آبزی وحشی استفاده می شوند، مکرر است.

علاوه براین، تجویز تزریقی، داخل بینی یا خوراکی بافت های عفونی نیز می تواند عفونت ایجاد کند. وضعیت ناقل این ویروس در پرندگان وحشی مشکوک است. پرندگان بهبودیافته تبدیل به ناقلین عفونی می شوند و ممکن است به طور دوره ای ویروس را دفع کنند. ویروس DVE ممکن است مانند سایر ویروس‌های هرپس تحت تأخیر قرار گیرد و به نظر می ‌رسد که گانگلیون سه قلو محل تأخیر ویروس باشد.

پرندگان بهبودیافته ممکن است ویروس را به شکل نهفته حمل کنند و فعال شدن مجدد ویروس ممکن است علت شیوع بیماری در اردک های وحشی و اهلی حساس باشد. یک مطالعه نشان داد که اردک ‌هایی که در قفس پرورش یافته و رها شده ‌اند می‌ توانند به ویروس عفونی شوند و آنهایی که به طور پنهان تحت تأثیر قرار می‌ گیرند ممکن است به طور بالقوه ویروس را به پرندگان آبزی بومی منتقل کنند.

علائم آنتریت ویروسی در اردک ها

آنتریت ویروسی، می تواند باعث بروز افسردگی و تنگی نفس خفیف در اردک ها شود. دوره کمون 3-7 روز است. مرگ و میر ناگهانی بالا و مداوم اغلب اولین علامت این بیماری است. میزان مرگ و میر متفاوت است و می تواند از 5٪ تا 100٪ باشد. بسته به حدت سویه ویروسی عفونی کننده، این میزان متغیر است.

اردک های بالغ معمولاً به نسبت اردک های جوان بیشتر می میرند و اهمیت اقتصادی این بیماری را افزایش می دهند. پرندگان بیمار قادر به ایستادن نیستند و نشانه های ضعف و افسردگی را نشان می دهند. فتوفوبیا، بی اشتهایی، تشنگی شدید، افتادگی، آتاکسی، ترشحات بینی، آلودگی حفره های بدن و اسهال آبکی یا خونی ممکن است مشاهده شود.

اردک های بالغ ممکن است در زمانی که میزان گوشت خوبی در بدن خود دارند، بمیرند. در مقابل، جوجه اردک ها اغلب کم آبی و کاهش وزن و همچنین آبی شدن منقار و منافذ آغشته به خون را نشان می دهند. نرهای مرده ممکن است پرولاپس آلت تناسلی داشته باشند. در گله های تخمگذار ممکن است تولید تخم به شدت کاهش یابد.

عوارض آنتریت ویروسی در اردک ها چیست؟

ضایعات ناشی از آنتریت ویروسی اردک نشان دهنده DIC و نکروز مخاط و زیر مخاط دستگاه گوارش و بافت های لنفاوی است. آسیب رگ های خونی در سراسر بدن باعث خونریزی در بافت های مختلف یا وجود خون آزاد در حفره های بدن می شود. خونریزی های پتشیال و اکیموتیک در قلب (ظاهر “برس رنگ”)، کبد، پانکراس، مزانتر و سایر اندام ها مشخص است.

توده های مخاطی که در حفره دهان، مری، سکوم، رکتوم و کلواک یافت می شوند، در طول دوره بیماری دچار تغییرات پیشرونده می شوند. خونریزی ‌های ماکولا در ابتدا به پلاک‌ های زرد رنگ و پوسته ‌دار تبدیل می‌ شوند و به پوسته ‌های سبز و سطحی تبدیل می ‌شوند که ممکن است به غشای بزرگ، تکه‌ ای و دیفتریتی تبدیل شوند.

ضایعات مخاطی به موازات چین های طولی در مری قرار دارند. ازوفاژیت دیفتریتیک ممکن است معمولا در قوها دیده شود. لومینای روده و سنگدان اغلب پر از خون است. کبد بزرگ شده و به رنگ مسی کم رنگ است و ممکن است خونریزی های سطحی دقیقی با کانون های نکروزه سفید داشته باشد. لوزالمعده ممکن است پتکیشن و نکروز چند کانونی داشته باشد.

اندام های لنفاوی به شدت تحت تاثیر قرار می گیرند. طحال ممکن است طبیعی یا کوچکتر باشد و به علت احتقان تیره شده باشد. لوب های تیموس ممکن است پتشی شده باشند و آتروفی تیموس با برخی از سویه ها گزارش شده است. بورس فابریسیوس ممکن است به شدت با احتقان یا خونریزی رو به رو باشد.

تشخیص آنتریت ویروسی در اردک ها چگونه است؟

از جمله روش های تشخیص این اختلال ویروسی در اردک ها، عبارت اند از:

• معاینه بالینی و کالبد گشایی
• سرولوژی که ممکن است ارزش تشخیصی کمی داشته باشد.
• جداسازی ویروس و تشخیص ویروس با تکنیک های مولکولی

تشخیص احتمالی آنتریت ویروسی اردک بر اساس سابقه بیماری و ضایعات است. تشخیص قطعی ممکن است نیاز به جداسازی ویروسی یا شناسایی DVE داشته باشد. پروتکل‌های تشخیصی متفاوتی بر اساس PCR در دسترس هستند، چه از طریق PCR معمولی یا کمی.

این تکنیک های مولکولی تشخیص بسیار سریع و کارآمدتر این بیماری را نسبت به روش های دیگر ارائه می دهند. بافت هایی که باید جمع آوری شوند، عبارت اند از کبد، طحال، مری و بخش هایی از روده کوچک که ضایعات ناشی از بیماری را نشان می دهند.

بیوپسی

جداسازی ویروس از بافت‌های کبد، طحال یا کلیه ممکن است در کشت‌های سلولی مختلف (ترجیحاً فیبروبلاست‌های اولیه جنین اردک مسکو یا کشت ‌های کبد جنین اردک مسکو)، جنین اردک یا جوجه اردک انجام شود. جوجه اردک های مشکی نسبت به جوجه اردک سفید پکین حساس تر هستند. خنثی سازی با آنتی سرم اختصاصی در این سیستم ها هویت ویروس را تایید می کند. آزمایش آنتی بادی فلورسنت می تواند وجود پروتئین های ویروسی DVE را نشان دهد. تست های سرولوژیک ارزش کمی در تشخیص عفونت های حاد دارند.

تشخیص افتراقی

تشخیص های افتراقی باید شامل موارد زیر باشد:

• ضربه
• پاستورلوز
• سموم مختلف
• هپاتیت ویروسی اردک
• انتریت نکروتیک و خونریزی دهنده

بیماری نیوکاسل، آنفولانزای مرغی و آبله مرغان ممکن است ضایعات مشابهی ایجاد کنند. اما به ندرت در اردک ها گزارش شده اند. موارد ایجاد شده باید به سازمان نظارتی مربوطه گزارش شوند.

پیشگیری، درمان و کنترل آنتریت ویروسی در اردک ها

به طور کلی، هیچ درمانی برای این اختلال وجود ندارد. از تماس پرندگان آبزی اهلی مستعد به ابتلا با پرندگان آبزی وحشی و آزاد باید اجتناب شود. در کشورهایی که واکسن در دسترس است، از واکسن های حاوی ویروس زنده ضعیف شده استفاده می شود. با این حال، هیچ درمانی برای آنتریت ویروسی اردک وجود ندارد.

کنترل این بیماری با کاهش جمعیت، حذف پرندگان از محیط عفونی، رعایت بهداشت و ضد عفونی کردن محیط انجام می شود. پیشگیری بر اساس نگهداری پرندگان حساس در محیطی عاری از بیماری یا ایمن سازی محیط ممکن است.

آنتریت ویروسی در کدام اردک ها بیشتر رخ می دهد؟

 DVE در پرندگان آبزی اهلی و وحشی در اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و آفریقا گزارش شده است که منجر به ایجاد خسارات اقتصادی جدی در مزارع اردک خانگی و به صورت پراکنده، محدود به بروز مرگ‌ و میرهای عظیم در پرندگان آبزی وحشی شده است.

اعضای خانواده Anatidae (اردک ها، غازها و قوها) میزبان طبیعی ویروس هستند. تفاوت هایی در حساسیت به این ویروس وجود دارد که اردک های مسکووی حساس ترین آنها هستند. با این حال، عفونت های طبیعی در انواع اردک های خانگی مانند پکین، خاکی کمپبل، هندی و نژادهای مختلط گزارش شده است.

سن ابتلا به این عفونت از 7 روزگی تا سن بلوغ متغیر است. بروز این عفونت در سایر گونه های پرندگان، پستانداران یا افراد گزارش نشده است و خطر مشترک بین انسان و دام را به همراه ندارد.

سخن آخر

ضایعات آنتریت ویروسی اردک شامل خونریزی های عمومی و نکروز مخاط دستگاه گوارش و کبد است. روش پیشگیری شامل رعایت نکات امنیت زیستی و اجتناب از تماس پرندگان آبزی اهلی و پرندگان وحشی است. علاوه براین، در برخی از مناطق جهان، واکسن هایی برای پیشگیری از بروز این بیماری در دسترس است.