اختلالات تغذیه ای پرندگان خانگی

تغذیه پرندگان در دهه های اخیر بسیار بهبود یافته است اما اختلالات تغذیه ای پرندگان خانگی همچنان وجود دارد. رژیم های غذایی فرموله شده به صورت پلت و حتی رژیم های غذایی فرمول دار آلی هم اکنون در دسترس هستند و پرندگان پرورش یافته در داخل کشور این موارد را به راحتی می پذیرند. با این حال، الزامات تغذیه ای برای گونه های فردی هنوز تا حد زیادی ناشناخته است.

با این حال بسیاری از پرندگان همچنان رژیم غذایی نامناسبی دارند. دو دلیل شایع سوء تغذیه در پرندگان شامل اجازه دادن به پرندگان برای خوردن انواع مواد غذایی و یا تغذیه با یک دانه خالص یا رژیم غذایی دانه ای است.

علل اختلالات تغذیه ای پرندگان خانگی

علت اصلی بسیاری از بیماری هایی که در پرندگان خانگی دیده می شود، سوءتغذیه است. سوء تغذیه در پرندگان می تواند منجر به بروز برخی بیماری ها شود، از جمله:

• بیماری کبدی
• نارسایی کلیه
• اختلال تنفسی
• بیماری اسکلتی عضلانی
• مشکلات دستگاه تولید مثلی

بر همین اساس ما معتقدیم که برخی از نگرانی های خاص تغذیه ای در پرندگان خانگی باید ذکر شود.

علاوه بر آن، احتمال دارد پرندگان به رنگ ها و مواد نگهدارنده ای که به بعضی از غذاهای دانه ای و گلوله ای اضافه می شوند، حساس باشند. کپک هایی که بذر و بادام زمینی درجه یک حیوان خانگی را به طور نامناسب آلوده می کند باعث بیماری کبدی در پرندگان می شوند. بنابراین در هنگام غذا دادن به پرنده های خانگی خود مطمئن شوید که خوراکی آنها تازه است و به درستی نگهداری شده است.

از آنچه پرنده شما در واقع می خورد و می نوشد، آگاه باشید. بسیاری از صاحبان یک رژیم غذایی متنوع برای تغذیه پرندگان خود (مانند غذاهای سفره ای، رژیم گلوله ای فرموله شده، سبزیجات و سایر غذاها) تهیه می کنند. اما آنها نمی دانند که پرندگان بیشتر به دانه نیاز دارند.

همچنین، پرندگان طعم اکثر مکمل های ویتامین و مواد معدنی اضافه شده به آب را دوست ندارند. این وضعیت می تواند منجر به کاهش مصرف آب و کمبود آب بدن شود.

اضافه وزن در پرندگان

چاقی و اضافه وزن در پرندگان شایع است. رژیم های غذایی پرچرب (دانه ها، آجیل ها و بسیاری از غذاهای رومیزی)، مصرف غذای بیش از حد و سبک زندگی بی تحرک همه از عوامل موثر در اضافه وزن پرندگان هستند. ماکائوها، طوطی های آمازون و طوطی های کوکر مستعد چاقی هستند. ممکن است علائم چاقی در پرندگان زیاد مشخص نباشد، اما پرندگان چاق ممکن است در هنگام راه رفتن لنگ بزنند و به دلیل وزن و چربی بیش از حد نفس بکشند.

به پرندگان چاق باید رژیم غذایی پلت با کنترل دقیق داده شود. ورزش باید با تهیه یک قفس بزرگتر همراه با کاسه های غذایی مختلف و پراکنده انجام شود تا پرنده خانگی تشویق به حرکت کردن شود.

برای پرندگانی که زیاد پرواز می کنند باید قفس پرواز در فضای باز تهیه شود، برای پرندگانی که کم پرواز می کنند باید راه رفتن یا بالا رفتن از پله تشویق شود.

پرندگان چاق مستعد ابتلا به آرتروز، بیماری کبد چرب، بیماری عروق کرونر (تصلب شرایین) و بیماری های قلبی هستند.

عدم تعادل کلسیم، فسفر و ویتامین D₃

بررسی ها نشان داده که رژیم های غذایی بذر منجر به عدم تعادل در نسبت کلسیم به فسفر در پرندگان و همچنین ایجاد کمبود اسیدهای آمینه می شود. این تعادل از آن جهت مهم است که کلسیم، فسفر و ویتامین D ₃ برای انجام عملکردهای حیاتی با هم کار می کنند و کمبود یا زیاد بودن هر یک از این مواد مغذی می تواند توانایی بدن در استفاده از همه آنها را تحت تأثیر قرار دهد.

دانه های آفتابگردان که بیشتر مورد علاقه پرندگان خانگی از خانواده طوطی ها هستند، کلسیم کم و چربی زیادی دارند. برخلاف تصور عمومی، دانه های گلرنگ از نظر چربی در مقایسه با تخمه آفتابگردان چربی بیشتری دارند. همچنین حاوی اسیدهای آمینه و کلسیم ناکافی هستند. ارائه یک رژیم غذایی سالم که شامل مقدار محدودی بذر و آجیل باشد به جلوگیری از این عدم تعادل در پرنده شما کمک می کند.

عدم تعادل این عناصر مهم غذایی می تواند به بیماری متابولیک استخوان منجر شود که به عنوان هایپرپاراتیروئیدیسم ثانویه تغذیه ای شناخته می شود. این وضعیت در پرندگان خانگی جوان و مسن رخ می دهد. طوطی های خاکستری آفریقایی مستعد کمبود کلسیم و ویتامین D ₃ هستند که ممکن است به صورت ناهنجاری استخوان در استخوان های بلند و مهره ها ظاهر شود.

کمبود ویتامین A

کمبود ویتامین A اغلب در پرندگان خانگی قابل تشخیص نیست. پرندگانی که قسمت قابل توجهی از رژیم غذایی خود را از دانه و آجیل مصرف می کنند، بیشتر در معرض این مشکل هستند. رژیم های غذایی مبتنی بر دانه و آجیل می توانند  منجر به کمبود ویتامین A  شوند. برعکس، مصرف بیش از حد مکمل ویتامین A می تواند عوارض جانبی جدی از جمله نارسایی تولید مثل، ناهنجاری استخوان و بیماری کبدی در برخی از گونه ها ایجاد کند.

رژیم غذایی تمام پرندگان خانگی باید از نظر محتوای مکمل های ویتامین A و ویتامین A ارزیابی شود.

کمبود ویتامین A در پرندگان، ممکن است دلیل اصلی بیماری های مزمن مانند پودودرماتیت، سینوزیت و ورم ملتحمه باشد.

علائم کمبود ویتامین A بستگی به این دارد که کدام سیستم اندامی تحت تأثیر قرار گرفته باشد (به عنوان مثال دستگاه های تولید مثل، دستگاه گوارش یا تنفس).

علائم شامل ترشحات بینی، عطسه، تورم در اطراف چشم، دشواری در تنفس، افزایش نوشیدن و ادرار کردن، کیفیت پایین پر، کندن پر و بی اشتهایی است.

پلاک های سفید ممکن است در دهان، چشم و سینوس ها و اطراف آن ایجاد شوند. لکه ها در نهایت آلوده می شوند و آبسه های بزرگ و واضحی ایجاد می کنند. آبسه ها می توانند گلوت (باز شدن مجرای تنفسی) را مسدود کرده و باعث تنفس سخت و در نهایت خفگی شوند. آبسه ها حتی می توانند آنقدر بزرگ شوند که مانع از چوآنا (شکاف سقف دهان) شوند. در این وضعیت، پرنده ترشحات شدید بینی و تورم آشکار در اطراف چشم را بروز می دهد.

پیشگیری از کمبود ویتامین A

بهترین راه پیشگیری در برابر کمبود ویتامین A تهیه رژیم غذایی با پیش سازهای کافی ویتامین A است. پیش ماده ماده ای است که می تواند در بدن به ویتامین A تبدیل شود.

برخی پرندگان، به ویژه لورها، ممکن است به مقدار کم ویتامین A در رژیم غذایی خود نیاز داشته باشند تا از شرایطی مانند بیماری ذخیره آهن در کبد جلوگیری کنند.

اگر پرنده شما از یک رژیم غذایی فرمول شده استفاده نمی کند، غذاهای حاوی ویتامین A یا پیش ماده آن عبارتند از:

• کره
• جگر
• طالبی
• پاپایا
• چغندر
• قاصدک
• اسفناج
• سبزیجات
• فلفل چیلی
• برگ شلغم
• زرده تخم مرغ
• سیب زمینی شیرین
• برگ و گل کلم بروکلی

کمبود ید

گواتر ناشی از کمبود ید یکی از مشکلات رایج گیاهان کوچک حیوان خانگی بوده و هنوز هم در مناطق خاصی وجود دارد. غده تیروئید در پرنده ها به طور معمول حدود 3 میلی متر طول دارد، اما می تواند تا بیش از 1 سانتی متر بزرگ شود. علائم کلاسیک کمبود ید شامل تنفس بلند یا شدید یا خس خس سینه است.

پرندگان مبتلا به کمبود ید استرس را به خوبی تحمل نمی کنند. از ید لوگل (1 قطره در هر 1 فنجان آب آشامیدنی) می تواند برای درمان کمبود استفاده شود. رژیم غذایی پرنده را باید به رژیم گندله ای شامل ید کافی برای جلوگیری از تشکیل گواتر تغییر داد.

هیپوکلسمی حاد در طوطی های خاکستری آفریقا

این سندرم که به دلیل کمبود میزان کلسیم در خون ایجاد می شود، با ضعف، لرزش و تشنج مشخص می شود. علت دقیق آن ناشناخته است، اگرچه ناهنجاری های هورمون پاراتیروئید و ویتامین D ₃نیازهای این گونه طوطی ها در حال بررسی است.

درمان با کلسیم ممکن است منجر به بهبود فوری شود. در موارد کمبود کلسیم، دامپزشک شما ممکن است مکمل های کلسیم و قرارگیری پرنده آسیب دیده در معرض نور با کیفیت خارج از منزل را برای چند ساعت در روز تجویز کند. این نور شامل نور در طیف UV (ماورا بنفش) است.

قرار گرفتن در معرض اشعه ماورا بنفش مهم است زیرا نور ماورا UV بنفش می تواند به پرنده شما در استفاده موثرتر کلسیم کمک کند. لامپ ها و لوله هایی که نور ماورا بنفش ساطع می کنند اغلب در دسترس هستند.

سمیت ویتامین D

مصرف کلسیم بیش از حد در بیشتر موارد مشکلی ایجاد نمی کند. اما مصرف زیاد ویتامین D ₃ می تواند باعث تجمع مضر کلسیم در بافت هایی مانند کلیه ها شود. از مکمل ها باید به دقت استفاده شود و ویتامین D ₃ اضافی نباید به گونه های حساس مانند ماکائو داده شود.

بیماری ذخیره سازی آهن

بیماری ذخیره آهن، زمانی اتفاق میفتد که آهن زیادی در کبد جمع شود. بدن برای تولید هموگلوبین به مقدار مشخصی آهن نیاز دارد، این مولکول، اکسیژن را از ریه ها به سایر سلول های بدن منتقل می کند. با این حال، هنگامی که آهن بیش از حد جمع می شود، بدن شروع به ذخیره آن در کبد، سپس قلب، ریه ها و سایر اندام ها می کند. این وضعیت می تواند آسیب قابل توجهی وارد کند و در نهایت منجر به مرگ شود. مرگ ممکن است بدون علائم قبلی رخ دهد.

در صورت بروز علائم این بیماری شامل کاهش وزن، افسردگی، باد کردن شکم همراه با تجمع مایعات، مشکل تنفس و نارسایی گردش خون است. تشخیص با بیوپسی کبد است. درمان ممکن است شامل کشیدن دوره ای خون، به دام انداختن آهن آزاد و اصلاح رژیم غذایی باشد.

این بیماری در میناها و توكان حیوانات خانگی و همچنین پرندگان باغ وحش خاص مانند پرنده بهشت شایع است. همچنین در پرندگان خانگی از خانواده طوطی ها خصوصاً لورها گزارش شده است. اگرچه به نظر می رسد بیماری ذخیره آهن با مصرف بیش از حد آهن در رژیم غذایی ارتباط دارد، اما همه پرندگان هنگام نگهداری از رژیم های مشابه تحت تأثیر قرار نمی گیرند. استرس یا عوامل ژنتیکی نیز ممکن است در این امر نقش داشته باشد. برخی از غذاهای غنی از ویتامین C مانند مرکبات، جذب آهن در رژیم غذایی را افزایش می دهند. مصرف بیش از حد ویتامین A نیز ممکن است در این امر دخیل باشد.

غذاهایی که باید از مصرف آنها اجتناب کرد، عبارتند از:

• غذاهای کودک
• محصولات حیوانی
• مصرف بیش از حد مرکبات
• آب میوه ها و شهدهایی است که حاوی آهن هستند.
• غذاهایی که با آهن یا سولفات آهن غنی شده اند (از جمله ضایعات سفره)

توصیه می شود که رژیم های غذایی با آهن کم برای مینای حیوانات خانگی و توکان در نظر گرفته شود و فرمول های تجاری در دسترس باشد. غذاهای خاصی مانند هلو، آلو، خربزه عسل و سیب بدون پوست، آهن کمی دارند. موز، انبه، پاپایا، کدو حلوایی تابستانی و سیب زمینی آب پز و بدون پوست کمی محتوای آهن دارند اما هنوز هم می توانند در حد قابل قبولی مورد استفاده قرار بگیرند.

سخن آخر

تغذیه پرندگان در دهه های اخیر بسیار بهبود یافته است اما اختلالات تغذیه ای پرندگان خانگی همچنان وجود دارد. رژیم های غذایی فرموله شده به صورت پلت و حتی رژیم های غذایی فرمول دار آلی هم اکنون در دسترس هستند و پرندگان پرورش یافته در داخل کشور این موارد را به راحتی می پذیرند. با این حال، الزامات تغذیه ای برای گونه های فردی هنوز تا حد زیادی ناشناخته است.

منبع:

https://www.msdvetmanual.com/bird-owners/disorders-and-diseases-of-birds/nutritional-disorders-of-pet-birds