درمان سوختگی آمونیاک در ماهی

درمان سوختگی آمونیاک در ماهی باید تا بهبودی كامل ماهی ادامه پیدا كند. سوختگی آمونیاک در ماهی مشكل خطرناكی است كه می تواند سلامت حیوانات آبزی از جمله ماهی ها را تهدید کند. آمونیاك همچنین باعث از بین رفتن محیط سالم مخزن می شود.

سوختگی آمونیاک همچنین می تواند منجر به عفونت های باکتریایی خارجی و یا داخلی در ماهی ها شود. زیرا آمونیاك موجود در آب مخاط بدن ماهی را از بین می برد. مخاط بدن ماهی در برابر ابتلا به بیماری های مختلف از ماهی محافظت می كند. در نتیجه وقتی ماهی دچار سوختگی در اثر آمونیاك می شود قسمت های بدون مخاط بدن ماهی در معرض باكتری ها قرار می گیرد. با گذشت زمان قسمت های مختلف بدن ماهی دچار عفونت شده و حتی فاسد می شود. مقادیر بالاتر آمونیاک با خطر مرگ ماهی ها همراه است.

آمونیاک ماده زائد متابولیسم پروتئین ماهی است. همه ماهی ها آمونیاک را به عنوان ضایعات بیولوژیکی سمی تولید می کنند. این ماده شیمیایی با كمك آبشش مستقیماً در آب دفع می شود.

وقتی آمونیاک در آب شیرین یا آب نمکی به یک سطح سمی برسد، باعث سوختگی پوست، چشم ها، پولك ها و آبشش های ماهی می شود. مقادیر کم آمونیاک در آب، مخاط روی آبشش ماهی را افزایش می دهد. در نتیجه پوست ماهی رنگ پریده به نظر می رسد. مخاط اضافه روی آبشش ها را پوشانده و باعث می شود كه ماهی به سختی تنفس کند.

علائم سوختگی آمونیاک در ماهی

اثرات سوختگی آمونیاک معمولاً دو یا سه روز پس از مواجهه با این ماده شیمیایی در بدن ماهی قابل مشاهده است. اما با این حال افزایش سریع آمونیاک می تواند باعث مرگ ناگهانی ماهی شود. علائم سوختگی آمونیاك در ماهی عبارت است از:

• بی اشتهایی
• ابری شدن چشم ها
• از بین رفتن مخاط بدن ماهی
• ناهموار شدن و پارگی باله ها
• باز و بسته شدن سریع آبشش ها
• وجود لکه ها یا رگه های قرمز رنگ بر روی بدن ماهی

علل سوختگی آمونیاك در ماهی

سوختگی بدن ماهی با آمونیاك علت های مختلفی دارد. از جمله:

• اگر تعداد زیادی ماهی یا سایر حیوانات آبزی را به طور ناگهانی وارد یك آكواریوم جدید كنید سطح آمونیاك موجود در آب به سرغت بالا می رود. علت این امر این است كه فیلتر بیولوژ‍یك آكواریوم نمی تواند مقدار زیاد مواد دفعی ماهی ها و املاح مضر موجود در آب را تصفیه كند.
• در هنگام حمل و نقل، خواه خرید ماهی از یک فروشنده آنلاین یا فروشگاه های محلی، اگر اقدامات پیشگیرانه انجام نشود، سطح آمونیاك موجود در كیسه ماهی افزایش می یابد. این مساله در ظروف یا مخازن حمل و نقل ماهی نیز صادق است. غلظت آمونیاك موجود در این ظروف در مدت كوتاهی افزایش پیدا كرده و به سطوح سمی می رسد.

سندرم مخزن جدید

سوختگی آمونیاک می تواند با “سندرم مخزن جدید” رخ دهد. هنگامی كه می خواهید محل نگهداری ماهی را تعویض كرده و ماهی را به یك آکواریوم جدید منتقل كنید، به دلایل مختلف تجمع آمونیاک در آب افزایش می یابد. به این مشكل سندرم مخزن جدید گفته می شود. تجمع آمونیاك در یک سطح سمی می تواند سریعتر از رشد باکتری های مفید برای تجزیه مواد زائد ماهی باشد. به همین علت آزمایش مکرر آب برای وجود آمونیاک در آکواریوم های جدید بسیار مهم است.

• پس از رسیدن به مقصد، باید صبر كنید تا ماهی موجود در کیسه یا مخزن حمل و نقل با محیط جدید زندگی خود سازگار شود. برای این كار ماهی را هرگز مستقیما وارد آكواریوم جدید نكنید. ماهی قبل از وارد شدن به آكواریوم باید مدت كوتاهی در یك ظرف دیگر قرار داده شود. اجازه ندهید ماهی مدت زیادی در داخل ظرف بماند زیرا سطح آمونیاك به سرعت شروع به بالا رفتن می كند.
• وقتی ماهی برای درمان بیماری در داخل ظرف جداگانه ای قرار می گیرد، هیچ باکتری بیولوژیکی برای کنترل آمونیاک موجود در آب وجود ندارد. در نتیجه آمونیاك موجود در آب افزایش پیدا می كند. این مساله همچنین در مورد درمان سایر حیوانات آبزی در یک محیط قرنطینه نیز صادق است. زیرا بسیاری از داروها در كنار درمان بیماری بسیاری از باکتری های مفید را نیز از بین می برند.

درمان سوختگی آمونیاک در ماهی

اولین قدم این است که آمونیاک موجود در آب آکواریوم را بلافاصله با تعویض آب كاهش دهید. هنگامی كه از كاهش سطح آمونیاك  اطمینان پیدا كردید آب موجود در مخزن آكواریوم را دوباره با استفاده از کیت تست آمونیاک آزمایش کنید.

• ماهی را از آكواریوم خارج كرده و در یک مخزن قرنطینه دور از سایر ماهی ها قرار دهید.
• برای درمان ماهی داروهای آنتی بیوتیکی یا ضد باکتری را به مقدار مورد نیاز به داخل آب اضافه كنید.
• بهتر است ماهی ها را در آکواریوم اصلی با آنتی بیوتیک درمان نکنید. این داروها می توانند باکتری های فیلتر بیولوژیکی آكواریوم را تا حد زیادی ضعیف كرده و حتی به طور کامل از بین ببرند. در نتیجه این كار به نوبه خود باعث بروز سندرم مخزن جدید شده و چرخه بیماری ماهی ها همچنان ادامه پیدا می كند.

علائم درمان معمولاً در طی سه تا پنج روز ظاهر می شود. با این حال، درمان باید تا بهبودی كامل ماهی ادامه پیدا كند. هنگامی كه ماهی به طور كامل درمان شده و شروع به غذا خوردن كرد، می توانید ماهی را به مخزن اصلی بازگردانید.

كاهش آمونیاك با تعویض آب

تعویض آب آكواریوم تنها راه مستقیم و کوتاه مدت برای كاهش غلظت آمونیاک است. این مسئله عامل اصلی تولید آمونیاك را از بین نمی برد اما می تواند سطح آمونیاک آب را كاهش دهد. برای پر كردن مخزن آكواریوم ابتدا آب لوله کشی را با استفاده از دستگاه کلر زدا تصفیه کنید. این دستگاه کلرامین موجود در آب را تجزیه کرده و باعث رقیق شدن آمونیاك می شود.

در برخی مناطق برای تصفیه آب از نوعی کلر استفاده می کنند که می تواند به کلرامین، یک ترکیب آمونیاک تبدیل شود. به علت همین تعویض مرتب آب آكواریوم بسیار ضروری بوده و می تواند به سلامت بلند مدت ماهی ها كمك كند. یكی دیگر از نكات مهم پیشگیری از تغییرات ناگهانی آب است. باید مراقب باشید كه هیچ گاه دارو را مستقیما به آب آكواریوم اضافه نكنید. این كار باعث از بین رفتن كلونی باكتری های مفید آب می شود. تغییرات ناگهانی آب و استفاده از داروهای آنتی بیوتیك در آب آكواریوم یكی از مهمترین دلایل مرگ و میر ماهی ها است.

كاهش آمونیاك با تغذیه ماهی

علاوه بر تعویض آب، روش های دیگری نیز وجود دارند كه به كمك آنها می توانید سطح آمونیاک را کاهش دهید. تغذیه ماهی ها نقش مهمی در بالا رفتن آمونیاك آب دارد. ابتدا تغذیه ماهی خود را متوقف کنید. ماهی ها می توانند چند روز بدون غذا زنده بمانند. اگر برای مدتی به ماهی غذا ندهید، بدن ماهی آمونیاک کمتری تولید می کند. علاوه بر آن، فیلتر بیولو‍یك آكواریوم را بررسی كرده و از سالم بودن آن مطمئن شوید. وجود ماهی مرده یا سایر مواد زائد در آب می تواند باعث مسدود یا متوقف شدن فیلتر آكواریوم شود. وقتی سطح آمونیاک موجود در آب كاهش پیدا كرد می توانید تغذیه ماهی ها را از سر بگیرید. هر مقدار قابل تشخیص آمونیاک به طور كلی مضر است.

پیشگیری از سوختگی آمونیاك در ماهی ها

آمونیاک ماده زائد حاصل از متابولیسم بدن ماهی است. این ماده شیمیایی اگر در آب تجمع پیدا كند برای سلامت ماهی بسیار سمی است. شما باید قبل از هر چیز مشكل اساسی که باعث افزایش سطح آمونیاک شده است را پیدا كنید. در غیر این صورت انجام هر اقدام دیگری در كاهش سطح آمونیاك بی فایده خواهد بود.

در یک آکواریوم سالم، باکتریهای مفید آمونیاک را به مواد غیرسمی تجزیه می کنند. با این حال تغذیه بیش از حد ماهی ها و همچنین ازدحام بیش از حد ماهی ها در آكواریوم همگی می توانند باعث افزایش سطح آمونیاک در آب شوند. هنگام تغذیه، هرگز به ماهی غذای زیاد ندهید. همچنین، ماهیان مرده، گیاهان و سایر مواد زائد را به محض مشاهده از آكواریوم خارج كنید. زیرا مواد آلی پوسیده باعث تولید آمونیاک می شوند. همچنین برای پیشگیری از ازدحام بیش از حد ماهی ها، اندازه آکواریوم را متناسب با تعداد ماهی ها خریداری كنید. اگر این مراحل را انجام دهید، کمتر شاهد افزایش سن آمونیاک خواهید بود.

تعویض مکرر آب

قرار دادن یک فیلتر بیولوژیکی خوب (بیوفیلتر) در داخل آكواریوم باعث تصفیه آمونیاک شده و به سلامت و طول عمر ماهی كمك می كند. همچنین تعویض مکرر آب برای حفظ کیفیت آب بسیار مهم است. در آکواریوم های جدید، باید میزان تعویض آب بیشتر باشد. بنابراین حداقل 10 درصد آب آكواریوم باید هر هفته خارج شده و با آب دکلره جایگزین شود. برای آکواریوم های دارای فیلتر بیولوژیکی، تعویض 25 درصدی آب هر دو تا چهار هفته مناسب است. برای اندازه گیری آمونیاک موجود در آب آکواریوم می توانید از یک کیت آزمایش استفاده کنید. سطح ایمنی آمونیاك موجود در آب باید ترجیحاً صفر باشد.

همچنین محصولات تجاری مختلفی نیز وجود دارند كه می توانید آنها را از طریق فروشگاه های حیوانات خانگی تهیه كنید. این محصولات به آمونیاک موجود در آب متصل شده و در نتیجه محیط را برای ماهی غیر سمی می کنند. در هنگام راه اندازی و استفاده از یك آکواریوم جدید، استفاده از اسفنج های جذب كننده آمونیاك بسیار ضروری است. همچنین هنگام اضافه كردن ماهی های جدید به آکواریوم که باعث افزایش میزان بیولود می شود آب آكواریوم را حداقل هفته ای یكبار تعویض كنید. تعویض زیاد آب آکواریوم یا تمیز كردن فیلتر می تواند باعث کاهش جمعیت باکتری ها شود. برای تعیین وجود آمونیاک آب آکواریوم را با استفاده از نوارها یا کیت های آزمایش امتحان کنید.

منابع:

https://www.thesprucepets.com/treat-fish-for-ammonia-burns-

https://animals.mom.com/treat-ammonia-poisoning-aquarium-fish-