علت سقط جنین در گاو چیست؟

علت سقط جنین در گاو می تواند عفونی و غیرعفونی باشد. گاوها می توانند در دوران بارداری دچار ناهنجاری هایی شوند. این ناهنجاری ها، می توانند منجر به سقط جنین یا بروز ناهنجاری در مادر یا جنین شوند. به تمام مواردی که در آن، دوره حاملگی زود پایان می یابد و جنین از بدن مادر، پیش از زمان معمول، خارج می شود، سقط جنین می گویند.

از آن جا که علل متعددی برای بروز سقط جنین وجود دارد و تشخیص سقط جنین در یک گله بسته به سیستم پرورش و الگوی زایمان می تواند بطور قابل توجهی متفاوت باشد، میزان سقط جنین در سطح گله های مختلف نیز به طور قابل توجهی متفاوت است.

علل عفونی سقط جنین در گاوها می تواند غیر اختصاصی و اختصاصی باشد.

سایر علل متفرقه سقط جنین در گاوها، عبارتند از:

• بارداری دوقلو
• کم کاری تیروئید
• تلقیح یا تزریق داخل رحمی
• مشکلات ژنتیکی (ناهنجاری)
• ناشی از مصرف دارو (پروستاگلاندین ها)
• تغذیه ای (سوء تغذیه، کمبود ویتامین A، سلنیوم، ویتامین E، گواتر)
• ضربه یا استرس (حمل و نقل، سر و صدا، درمان دامپزشکی و غیره)
• تب بالا و اندوتوکسین ها (گیاهان سمی، نیترات، نیتریت، سموم قارچی، بیماری های دیگر)

علل عفونی غیر اختصاصی و اختصاصی سقط جنین، می توانند منجر به بروز “طوفان سقط جنین” در یک گله شوند، در حالی که علل متفرقه اغلب منجر به بروز موارد پراکنده و فردی سقط جنین، می شوند.

مهمترین عوامل عفونی بروز سقط جنین در گاوها، عبارت اند از:

• بروسلوز
• تریکومونیازیس
• کمپیلوباکتریوز
• سقط جنین قارچی
• لیستریوزلپتوسپیروز
• سقط اپیزوتیک، کلامیدیا
• اسهال ویروسی گاو (BVD)
• رینوتراشیت عفونی گاو (IBR)
• سالمونلوز (به ویژه سالمونلا دوبلین )
• سقط جنین Neospora caninum

سقط جنین قارچی در اثر خوردن مواد غذایی آلوده ایجاد می شود. این نوع سقط جنین، یا به صورت پراکنده رخ داده و یا در شیوع های کوچک، معمولاً بین ماه های پنجم و هفتم بارداری، رخ می دهد.

با توجه به میزان موفقیت پایین تشخیصی، هزینه بالای کار آزمایشگاهی و حاشیه سود پایین در صنایع گوشت گاو و لبنیات، دامپزشکان نباید در هر سقط جنین به تشخیص علت بپردازند. در عوض، اگر از دست دادن جنین بیش از 3 تا 5 درصد در سال یا هر ماه باشد، دامپزشکان باید درباره سلامتی گله، نگران شوند.

راه های پیشگیری از بروز سقط جنین در گاوها

کلید اصلی و کاربردی پیشگیری و رفع مشکل سقط جنین در گاوها، شناسایی علت ایجاد کننده آن است. با تشخیص صحیح علت بروز سقط جنین در میان گله، می توان در آینده از بروز سقط جنین در گاوها، پیشگیری کرد. با این حال، میزان موفقیت برای تشخیص دقیق علت بروز سقط جنین گاوها، تنها در محدوده 25-35 درصد است.

سقط جنین در گاوها، اغلب ناشی از برخی از حوادث است که ممکن است هفته ها تا ماه ها قبل از سقط جنین در گاو، رخ داده باشند. در نتیجه، علت بروز سقط جنین، احتمالاً در زمان خود سقط جنین قابل تشخیص نیست. در حقیقت، بسیاری از علل بروز سقط جنین در گاوها، ناشناخته است.

سقط جنین (ناشی از مایکوتوکسین ها)

سقط جنین (ناشی از مایکوتوکسین ها) ممکن است در فصل بهار به دلیل مصرف غذای کپک زده آلوده به مایکوتوکسین ها، توسط گاوهای باردار، به میزان زیاد مشاهده شود. این سقط ها به طور معمول پراکنده هستند و از چهار ماهگی تا پایان دوران بارداری گاو، رخ می دهند.

همچنین، در برخی از موارد بروز سقط جنین در گاوها، عفونت شدید جفت مشاهده می شود. عفونت شدید جفت در گاوها، با ضخیم شدن مناطق بین لپه ها مشخص می شود. در حدود 25 درصد موارد بروز سقط جنین در گاوها، قارچ به جنین حمله می کند. با همین دلیل، ضایعاتی مانند حلقه قرمز یا سفید در پوست جنین مشاهده می شود.

اگر جنین به مدت طولانی پس از مرگ در رحم گاو باردار باقی بماند، تجزیه بافت جنین، پس از مرگ، ضایعات ناشی از قارچ را پنهان می کند. یعنی قسمت های آسیب دیده، تجزیه می شوند. البته، ممکن است ضایعات ناشی از قارچ، پس از زایمان حفظ شره و مشکلات بیشتری ایجاد کنند.

به عنوان یک اقدام پیشگیرانه، تهیه یک چک لیست برای کمک به شما و دامپزشک در توضیح و تشخیص مشکلات احتمالی سقط جنین در گاوها، ضروری است.

تشخیص علت اصلی بروز سقط جنین در گاوها

سوالات مفید برای یافتن علت اصلی بروز سقط جنین در گاوها، عبارتند از:

• آیا شرایط حاملگی گاوها بررسی شده است؟
• کدام یک از گاوهایتان دچار سقط جنین شده است؟
• آیا گاوهای باردار، در محیطی بدون استرس قرار داشتند؟
• آیا وضعیت بدنی و فیزیکی گاوهایتان، به طور کلی، خوب است یا بد؟
• آیا گاوهای قدیمی شما، دچار سقط جنین شده اند و یا حیوانات جدیدی که به گله آورده شده اند، جنین خود را سقط کرده اند؟
• تفاوت بین گاوهایی که باردار بوده و با موفقیت و به صورت طبیعی، زایمان کرده اند، با آنهایی که زایمان نکرده و جنین خود را سقط کرده اند، چیست؟
• آیا جنین ها به صورت سالم، توسط گاو سقط شده یا جنین ها از بین رفته اند؟ باید این نکته را بدانید که در شرایط عادی، میزان شکست حاملگی و سقط جنین در گاوهای باردار و تلیسه ها، باید کمتر از 5 درصد باشد.

همچنین، باید تعیین کنید که چه گروه های سنی تحت تاثیر سقط جنین قرار گرفته اند. وضعیت واکسیناسیون گاوهایی که سقط جنین داشته اند، چگونه بوده است؟ آیا از واکسن های حاوی میکروب های زنده به آن ها تزریق شده بود، یا واکسن های حاوی میکروارگانیسم های کشته شده؟

واکسن های حاوی میکروارگانیسم های زنده، در صورت تزریق به گاوهای باردار یا گوساله هایی که در دوران کودکی، از گاوهای واکسینه نشده تغذیه کرده اند، ممکن است نهایتا با سقط جنین مواجه شوند. برنامه واکسیناسیون گاوهایتان را، باید با دقت انجام دهید.

تغذیه گاوها و سقط جنین در گاو ها

همچنین، باید نوع، کیفیت و میزان تغذیه گاوهایتان را به دقت بررسی کنید. نوع، کیفیت و وضعیت خوراک، همگی عوامل مهمی هستند که باید برای پیشگیری از بروز سقط جنین در گاوها، مورد توجه قرار گیرند. خوراک کپک زده 3 تا 10 درصد از کل موارد سقط جنین در گاوها را، ایجاد می کند.

به یاد داشته باشید که استنشاق اسپورهای کپک به اندازه مصرف آن ها، برای بروز سقط جنین در گاوها، خطرناک است. همچنین، کمبود ویتامین A ممکن است باعث بروز سقط جنین در گاوها شود.

بیماری های مقاربتی و سقط جنین در گاوها

گاوهایی که دچار سقط جنین شده اند، با کدام یک از گاوهایتان معاشرت داشته اند؟ تداوم عملکرد در طول فصل تولید مثل و قرار گرفتن در معرض بیماریهای مقاربتی (STDs) موضوعاتی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند، به ویژه اگر حیوانات شما در مراتع پرورش می یابند.

بیماری های مقاربتی که باعث بروز سقط جنین در گاوها می شوند، عبارت اند از:

• بروسلوز
• لیستریوز
• تریکومونیازیس

آیا گاوهایی که دچار سقط جنین شده اند، بر اثر علل مشترک به این عارضه مبتلا گشته اند؟ همچنین، باید به دقت، زمان بروز سقط جنین در گاوهایتان را مشخص کنید. باید بدانید که آیا جنین ها در مرحله خاصی از بارداری از بین رفته اند؟ از دست دادن جنین، در ماه آخر بارداری، می تواند به دلیل نیترات موجود در خوراک باشد. جابجایی، حمل و نقل یا هر نوع استرس نیز ممکن است باعث بروز سقط جنین در گاوها شود.

باید این را بدانید که آیا سقط جنین در مراتع رخ داده است، یا زمانی که خوراک آن ها در دامداری تغییر پیدا کرد؟ باید خوراک گاوهایی را که دچار سقط جنین شده اند، به دقت آزمایش کنید.

مصرف نیترات و سقط جنین در گاوها

آیا خوراک مصرفی گاوهایی که سقط جنین داشته اند، فاقد نیترات بوده است؟ بروز سقط جنین در اثر مصرف نیترات، معمولا همراه با برخی از علائم ناشی از مصرف این ماده شیمیایی، رخ می دهد. از جمله این علائم، شامل داشتن خون شکلاتی رنگ و تغییر رنگ مایل به آبی در مناطق غیر رنگدانه ای پوست یا مخاط، است.

آیا بسیاری از گاوهایتان به طور ناگهانی تحت تأثیر سقط جنین قرار گرفتند یا مشکل به آرامی در گله تان ظاهر شد؟ همچنین، سقط جنین های طبیعی، به صورت محدود و در تعداد کمی از گاوها، و در ماه های آغازین بارداری، رخ می دهند.

همچنین، تعیین دقیق منشا بروز سقط جنین، بسیار مهم است.

به عنوان مثال، باید تعیین کنید که آیا گاوهایی که دچار سقط جنین شده اند، به صورت آزادانه، در مراتع و فضاهای طبیعی چرا می کردند، یا به طور اختصاصی در محیط دامداری نگه داشته می شدند؟ آیا حیوانات دامداری تان، برای مصرف غذا و آب رقابت می کردند؟

اقدامات پس از سقط جنین گاو

ابتدا، گاوی را که سقط جنین کرده است، شناسایی کرده و در محیطی جداگانه، قرنطینه کنید. جنین و غشای سقط شده را در محلی مناسب نکه داری کنید. طول بارداری گاو تا زمان سقط جنین را، می توان بر اساس اندازه جنین و سایر ویژگی های آن، تعیین کرد:

• 2 ماه – جنین به اندازه یک موش
• 3 ماه – جنین به اندازه یک موش
• 4 ماه – جنین به اندازه یک گربه کوچک
• 5 ماه – جنین به اندازه یک گربه بزرگ
• 6 ماه – جنین به اندازه ی سگ کوچک و شروع رشد مو
• 7 ماه – ظاهر شدن موهای نازک در سراسر بدن جنین
• 8 ماه – رشد مو کامل شده و دندان ها کمی رشد کرده
• 9 ماه – دندان های پیشین گاو از لثه ها به بیرون رشد کرده اند

تا آنجا که ممکن است نمونه های تهیه شده از جنین سقط شده را، به آزمایشگاه تشخیصی، ارسال کنید. اولین گاوی که دچار سقط جنین می شود، مهمترین مورد است. تشخیص دقیق علت بروز اولین سقط جنین، ممکن است به پیشگیری از بروز سقط جنین های بیشتر در گله، کمک کند.

تماس با دامپزشک در سقط جنین در گاوها

در صورت مشاهده سقط جنین در گله گاوهایتان، در اسرع وقت با دامپزشک تماس بگیرید و با او در تمام مراحل، همکاری کنید. سپس با یک آزمایشگاه تخصصی تماس گرفته و نمونه های تهیه شده از جنین سقط شده را به آن جا ارسال کنید. جمع آوری نمونه های جنین، مهم است. نمونه های ترجیحی شامل نمونه های بافت و خون جنین سقط شده است. همچنین بهتر است از گاو مادر نیز نمونه هایی تهیه و به آزمایشگاه ارسال شود.

کبد اغلب تحت تأثیر عوامل سقط کننده قرار می گیرد. به همین دلیل، باید بررسی و نمونه برداری شود. همچنین باید از ریه ها نیز نمونه برداری شود، زیرا این بافت ها، خون کافی دریافت می کنند و هرگونه استنشاق باکتری و یا بروز ذات الریه در جنین را، نشان می دهند.

جنین و جفت را، همراه با نمونه خون یا بافت، در دو بسته کیسه پلاستیکی محکم، بسته بندی کرده و در یخ قرار دهید (البته نباید یخ بزند). نمونه ها را در اسرع وقت به آزمایشگاه تشخیصی ببرید.

بدون پاسخ به سوالات فوق، دامپزشک برای تشخیص دقیق مشکل گاوهایتان، دچار مشکل خواهد شد. علاوه بر این، پاسخ به این سوالات به مدیر دامداری کمک می کند تا تشخیص دهد که آیا نیاز به تغییر در شیوه های پرورش گاوهای دامداری خود، دارد یا خیر.

منابع:

https://www.thecattlesite.com/diseaseinfo/171/abortion/

https://www.beefmagazine.com/americancowman/health/cattle-abortion-identification-prevention