بیماری کلیه در گربه ها، از علل تا درمان

بیماری کلیه در گربه ها زمانی که یکی یا هر دو کلیه عملکرد مناسبی نداشته باشند و به درستی کار نکنند، رخ می دهد. دو نوع بیماری کلیوی گربه حاد (ناگهانی) و مزمن وجود دارد. گربه ها معمولاً تا زمان پیشرفت بیماری علائمی از خود نشان نمی دهند. علائم شامل افزایش نوشیدن و دفع ادرار، کاهش وزن، کیفیت پایین کت و استفراغ است. درمان ممکن است شامل یک رژیم غذایی تجویز شده، مدیریت پزشکی، تزریق مایعات IV یا ترکیبی از درمان ها باشد.

بررسی علائم بیماری کلیوی در گربه ها یکی از مهمترین دلایلی است که صاحبان حیوانات خانگی باید برای معاینات معمول دامپزشکی و آزمایشات آزمایشگاهی گربه سانان از دامپزشکان مشورت بگیرند. بیماری کلیه در گربه ها بسیار شایع است و اغلب در اواخر دوره بیماری، زمانی که پیش آگهی بدتر است، تشخیص داده می شود.

در این مقاله بیماری کلیه گربه ای، نحوه تشخیص و درمان و همچنین علائم رایج مورد بررسی خواهد گرفت.

بیماری کلیوی گربه چیست؟

کلیه ها یک جفت اندام هستند که نقش بسیار مهمی در بدن گربه ها دارند، از جمله:

• حفظ هیدراتاسیون طبیعی
• حفظ فشار خون طبیعی
• دفع سموم و مواد زائد خون
• حفظ تعادل الکترولیت طبیعی
• حفظ pH طبیعی خون (تعادل مناسب اسیدها و بازها)
• تولید هورمون های خاص

هنگامی که کلیه ها عملکرد خود را از دست می دهند، می تواند منجر به بروز برخی علائم و عوارض شوند.

بیماری کلیه در گربه های مسن بسیار بیشتر دیده می شود. بررسی ها تخمین می زنند که 1 تا 3 درصد از کل جمعیت گربه ها به بیماری کلیوی مبتلا باشند. در حالی که مشخص شد بیماری کلیه تا 40٪ گربه های بالای 10 سال و 80٪ گربه های بالای 15 سال را تحت تأثیر قرار می دهد.

نژادهای خاصی از گربه ها بیشتر از دیگران به بیماری مزمن کلیه مبتلا می شوند. این نژادها شامل نژادهای فارسی، حبشی، سیامی، راگدول، برمه ای، روسی بلو و ماین کون هستند.

انواع بیماری کلیه در گربه ها

بیماری کلیه به دو دسته اصلی حاد و مزمن تقسیم می شود.

بیماری حاد کلیه، که به آن آسیب حاد کلیه (AKI) یا نارسایی حاد کلیه نیز گفته می شود، خیلی ناگهانی بروز می کند. معمولاً گربه را بسیار بیمار می کند و حیوان بیمار نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. بیماری حاد کلیه معمولاً به دلیل سموم مانند بلع ضد یخ، عفونت های خاص و انسداد ادرار ایجاد می شود. AKI  اگر سریع درمان شود، قابل برگشت است، اما گربه را مستعد ابتلا به بیماری مزمن کلیه می کند.

بیماری مزمن کلیه (CKD) که به آن نارسایی مزمن کلیه نیز گفته می شود – بسیار شایع تر از بیماری حاد کلیه است و در صورت وجود ناهنجاری های کلیه (چه در آزمایشات آزمایشگاهی و چه در تصویربرداری) به مدت 3 ماه یا بیشتر، تشخیص داده می شود.

مراحل بیماری کلیه در گربه ها

بیشتر دامپزشکان از سیستم مرحله بندی بین المللی انجمن کلیه (IRIS) برای بیماری مزمن کلیه استفاده می کنند. بیماری مزمن کلیه یک بیماری پیش رونده است و بر اساس غلظت کراتینین خون و SDMA خون به چهار مرحله تقسیم می شود.

مرحله I : گربه ها به ندرت در اوایل دوره بیماری کلیوی تشخیص داده می شوند. گربه های ایرانی که آزمایش جهش ژنتیکی بیماری کلیه پلی کیستیک آنها مثبت بوده است بدون هیچ گونه ناهنجاری آزمایشگاهی، در این گروه قرار می گیرند. در این مرحله علائم غیرطبیعی وجود ندارد. در این مرحله هیچ درمانی توصیه نمی شود اما نظارت دقیق بر آزمایش خون و ادرار برای نظارت بر پیشرفت در مرحله II توصیه می شود.

مرحله II: در این مرحله از بیماری کلیوی در گربه ها، تغییرات خفیف در مقدار خون و ادرار مشاهده می شود. علائم ممکن است برای صاحبان حیوان خانگی واضح باشد یا نباشد و شامل افزایش مصرف آب و تکرر ادرار باشد. توصیه می شود در این مرحله گربه خود را با رژیم تجویزی کلیه درمان کنید.

مرحله III : علائم بیماری در این مرحله از بیماری کلیه گربه ای بروز پیدا می کنند. اینها ممکن است شامل افزایش مصرف آب، افزایش ادرار، کاهش اشتها، کاهش وزن، استفراغ و کیفیت پایین پوشش باشد. علاوه بر تغذیه با رژیم غذایی، برخی از داروها و مکمل ها نیز ممکن است تجویز شوند.

مرحله IV: بیماری کلیه در مرحله آخر نیز نامیده می شود. گربه ها در مرحله IV پیش آگهی ضعیفی دارند و اغلب برای دریافت مایعات داخل وریدی باید در بیمارستان بستری شوند.

علل بیماری کلیه گربه

در بیشتر موارد، گربه های مبتلا به بیماری کلیوی به بیماری ایدیوپاتیک مبتلا هستند، به این معنی که علت آن ناشناخته است. با این حال، برخی از عوامل خطر ابتلا گربه ها به بیماری کلیوی عبارتند از:

• سموم یا داروهایی خاص. سموم (یعنی مصرف سوسن، ضد یخ و ایبوپروفن) باعث آسیب حاد کلیه و بیماری مزمن کلیه می شود.
• تروما. تروما باعث کاهش جریان خون در کلیه ها و کاهش اکسیژن در کلیه ها می شود.
• عفونت های ویروسی. عفونت های ویروسی از جمله ویروس سرطان خون گربه (FeLV) و ویروس نقص ایمنی گربه سانان (FIV) ممکن است به کلیه ها آسیب برساند.
• عفونت های باکتریایی. این موارد در صورت عدم درمان به موقع می توانند منجر به آسیب طولانی مدت به کلیه ها شوند.
• سنگ کلیه. سنگ ها مانع از عبور طبیعی ادرار از طریق دستگاه ادراری و باعث فشار بیش از حد می شوند، که به کلیه مسدود شده آسیب می رساند.
• بیماری کلیه پلی کیستیک. این وضعیتی است که با کیست های غیر طبیعی مملو از مایعات در کل کلیه ها مشخص می شود.
• سرطان. سرطان های خاصی از جمله لنفوم و سرطان خون می توانند به کلیه ها سرایت کرده و به ساختار آنها آسیب برسانند.
• برخی از شرایط خود ایمنی. این بیماری ها ممکن است منجر به آسیب کلیه ها شوند.

تشخیص بیماری کلیه گربه

دامپزشک بیماری مزمن کلیه را براساس آزمایش خون و ادرار تشخیص می دهد. به طور مداوم سطح کراتینین خون و یا SDMA همراه با غلظت کم ادرار به تشخیص بیماری کلیوی کمک می کند. SDMA مخفف dimethylarginine متقارن یک اسید آمینه است که هنگام تجزیه پروتئین و دفع آن از طریق کلیه ها تولید می شود.

دامپزشک همچنین از علائم ارائه شده توسط صاحبان حیوان خانگی و نتایج معاینات صورت گرفته برای تشخیص استفاده خواهد کرد.

سونوگرافی شکمی در تشخیص بیماری کلیه در گربه ها نیز بسیار مفید است، زیرا تصویری دقیق از کلیه ها فراهم می کند. حتی به بررسی شرایط زمینه ای مانند سنگ کلیه و بیماری پلی کیستیک کمک می کند.

به محض تشخیص بیماری مزمن کلیه، آزمایش فشار خون و پروتئین ادرار به کراتینین مهم است. گربه های مبتلا به بیماری مزمن کلیه نیز بیشتر مستعد ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری (UTI) هستند. بنابراین کشت ادرار ممکن است هر از چند گاهی تجویز شود.

پیش آگهی گربه مبتلا به بیماری کلیه

پیشرفت این بیماری در گربه های مختلف، متفاوت است. بر همین اساس، تعیین پیش آگهی بیماری در گربه ها کمی مشکل است.

با این حال، گربه هایی که در مراحل I و II تشخیص داده و به طور مناسب کنترل می شوند، ممکن است چندین سال زندگی کنند. در همین حال، گربه ای که در مرحله IV تشخیص داده می شود، ممکن است طی هفته ها تا ماه ها تسلیم بیماری شود.

درمان بیماری کلیه در گربه ها

درمان مستقیمی برای بیماری کلیه در گربه ها وجود ندارد. هنگامی که بخشی از عملکرد کلیه از بین می رود، دیگر نمی توان آن را بازیابی کرد. با این حال، مدیریت مناسب بیماری می تواند پیشرفت بیماری را متوقف یا کند کند.

اصلی ترین روش درمان بیماری مزمن کلیه، تغذیه آنها با رژیم غذایی کلیوی (کلیه) است. این رژیم ها فسفر کمی دارند و از نظر پروتئین محدود بوده، حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و سایر ترکیبات مفید برای کلیه ها هستند.

رژیم غذایی کلیوی باید برای گربه ها در مرحله II یا بالاتر تجویز شود. روی آوردن به رژیم اولیه، قبل از اینکه گربه اشتهای خودش را از دست بدهد، باعث پذیرش بهتر غذا می شود.

در صورت امکان، رژیم غذایی مرطوب یا کنسرو شده نسبت به نسخه خشک ترجیح داده می شود، زیرا گربه هایی که بیماری کلیوی مزمن دارند مستعد کم آبی هستند.

صاحبان حیوانات خانگی همچنین باید با قرار دادن چند کاسه در سراسر خانه یا استفاده از چشمه های آب آشامیدنی از دسترسی کافی به آب شیرین گربه بیمار خود مطمئن شوند.

داروهایی برای بیماری کلیه گربه

بسته به نتایج آزمایشگاهی یا علائم آزمایشگاه، گربه خانگی شما ممکن است به داروها یا مکمل های زیر برای کمک به مدیریت بیماری مزمن کلیه نیاز داشته باشد:

• مکمل پتاسیم
• محرک اشتها: میرتازاپین
• بازدارنده های آس: بنازپریل
• داروهای فشار خون: آملودیپین، تلمیزارتان
• داروهای ضد تهوع: از بین بردن فشار خون

گربه ها در مراحل III و IV همچنین ممکن است از دریافت مایعات زیر جلدی (مایعاتی که در زیر پوست تجویز می شوند) برای درمان کم آبی بدن سود ببرند. صاحبان حیوانات خانگی می توانند این کار را در خانه انجام دهند تا هزینه ها و استرس بر روی بچه گربه کاهش یابد.

هزینه کلی درمان بیماری کلیه در گربه ها

هنگامی که برای اولین بار به بیماری مزمن کلیه در حیوان خانگی خود  مشکوک هستید، برای معاینه و آزمایش کامل آزمایشگاه، باید گربه خود را مرتباً (معمولاً ماهانه) به دامپزشک ببرید.

بعد از چند ماه اول، اگر بیماری پایدار باشد، آزمایشات و کارهای آزمایشگاهی باید هر 3 تا 6 ماه تکرار شود. هزینه درمان بیماری کلیه در گربه ها متفاوت خواهد بود اما تخمین ها به شرح زیر است:

• معاینه: 40 تا 80 دلار
• آزمایش خون و ادرار: 100 تا 400 دلار
• سونوگرافی شکمی: 300 تا 500 دلار
• داروها (در صورت لزوم): 20 تا 60 دلار در ماه
• غذای با نسخه: 40 تا 80 دلار در ماه

نحوه پیشگیری از بیماری کلیه در گربه ها

از آنجا که علت بیماری کلیوی در بیشتر گربه ها هنوز ناشناخته است، پیشگیری از این بیماری در حیوان خانگی شما تا حدودی چالش برانگیز و غیر ممکن است. با این حال، عوامل خطر خاصی وجود دارد. بیماری پریودنتال یک عامل خطر شناخته شده برای بیماری مزمن کلیه در گربه ها و همچنین انسان است. مراقبت روزانه از دندانپزشکی در منزل و تمیز کردن سالانه دندان می تواند از بیماری پریودنتال جلوگیری کرده و آن را به حداقل برساند.

گربه ها باید از سموم شناخته شده و داروهای مضر برای کلیه ها دور باشند. همه بچه گربه ها باید در برابر FeLV واکسینه شوند و واکسیناسیون باید برای بزرگسالانی که اوقات بدون نظارت را در خارج از منزل سپری می کنند، ادامه یابد.

 برخی دامپزشکان توصیه می کنند برای جلوگیری از بیماری کلیه، گربه ها را به طور کامل با غذای مرطوب تغذیه کنند. به یاد داشته باشید که تشخیص به موقع بیماری مزمن کلیه عامل اصلی در پیش آگهی مناسب  بیماری است. بردن مرتب گربه به دامپزشک بسیار مهم است. گربه های بالای 7 سال باید به طور ایده آل هر 6 ماه معاینه شوند و حداقل سالانه آزمایش خون و ادرار انجام دهند.

منبع:

https://www.greatpetcare.com/cat-health/kidney-disease-in-cats/