مارگزیدگی

علائم مارگزیدگی از زخم های سوراخ ساده تا بیماری های خطرناک و مرگ متغیر هستند. علائم مار گزیدگی می تواند کاملا گمراه کننده باشد. نیش مار سمی بندرت کشنده است. اما باید همیشه به عنوان یک فوریت پزشکی درمان شود. حتی نیش مار بی خطر، نیز می تواند جدی باشد و باعث واکنش آلرژیک یا عفونت شود. گزش مار سمی احتمال دارد مجموعه ای از علائم، از جمله درد و التهاب موضعی، تشنج، حالت تهوع و حتی فلج را ایجاد کند.

 کمک های اولیه ای که می توانید پس از نیش مار انجام دهید شامل تمیز کردن زخم، آرامش و بی حرکت نگهداشتن منطقه آسیب دیده است. با این حال، لازم است که بلافاصله برای درمان به یک مرکز پزشکی مراجعه کنید. اگر به موقع درمان شود، نتایج بهبودی خوب است. برای کسب اطلاع بیشتر در مورد اقدامات هنگام مارگزیدگی احتمالی بهتر است این مقاله از دام و پت را تا انتها بخوانید.

شناسایی مارهای سمی

اگر با انواع مختلف مارها آشنایی ندارید و نمی توانید بین سمی و غیر سمی بودن آنها تفاوت قائل شوید، پس دانستن نحوه درمان دشوار است. همیشه گزش یک مار را بر اساس سمی بودن آن درمان می شود.

در حالی که بیشتر مارها سمی نیستند، ولی انواع مختلفی از آنها به جز مار مرجانی، افعی گودال سمی هستند. افعی های گودال با فرورفتگی قابل توجه بین چشم و سوراخ بینی قابل تشخیص بوده که این گودال منطقه احساس گرما برای مار است. در حالی که همه افعی های گودال سر مثلثی دارند، اما همه مارهای سر مثلثی، سمی نیستند.

اگر شما یا شخصی که با او هستید توسط مار گزیده شود، بلافاصله متوجه علائم آن خواهید شد. اگرچه احتمال دارد گزش به سرعت اتفاق بیفتد و مار ناپدید شود. نیش توسط مارهای سمی منجر به بروز علائم زیادی می شود. علائم مار گزیدگی از زخم های سوراخ ساده تا بیماری های خطرناک و مرگ متغیر هستند. علائم مار گزیدگی می تواند کاملا گمراه کننده باشد. یک قربانی شاید در مرحله اول علائمی از خود بروز ندهد ولی ناگهان دچار مشکل تنفسی و شوک شود. مارهای سمی گاهی بدون تزریق زهر می توانند گاز بگیرند. این حالت به “نیش خشک” معروف است و باعث درد خفیف، سوراخ شدن پوست و همچنین اضطراب می شوند. اگر بعد از نیش، علائم دیگری مانند تورم وجود نداشته باشد، احتمالاً نیش خشک است. در صورت نیش خشک شما باید فورا به اورژانس مراجعه کنید زیرا علائم تزریق سم ممکن است همان لحظه بروز نکند و حداکثر تا دو ساعت یا بیشتر پس از مار گزیدگی ظاهر شوند.

برای شناسایی نیش مار، علائم عمومی زیر را در نظر بگیرید:

• تاری دید
• تنفس دشوار
• دو زخم سوراخ
• درد در محل گزش
• تعریق و ترشح بزاق
• بی حسی صورت و اندام ها
• التهاب و قرمزی در اطراف زخم ها

برخی از مارهای سمی علائم خاص نوع خود را نیز ایجاد می کنند.

مارهای زنگی

مارهای جغجغه ای یا زنگی به راحتی قابل شناسایی هستند. آنها در انتهای دم خود حلقه هایی دارند که وقتی احساس خطر می کنند، آن حلقه می لرزد و صدای جغجغه ای ایجاد می کند و این هشداری برای عقب نشینی فرد است. مارهای جغجغه ای بزرگترین مارهای سمی هستند و سالانه بسیاری از گزش های سمی در آمریکا مربوط به این مارها است. این مارها تقریباً در هر زیستگاهی یافت می شوند. آنها مکانهای باز مانند سنگ ها و کنده ها که می توانند در زیر آفتاب آرام بگیرند دوست دارند.

علائم گزش مار زنگی

علائم خاص گزش مار، هشدار فوری برای فرد و شامل موارد زیر است:

• تشنگی
• درد شدید
• افتادگی پلک ها
• فشار خون پایین
• خستگی یا ضعف عضلانی

موکاسین های آب یا دهان پنبه

موکاسین آب نوع دیگری از افعی چاله می باشد. این مار به دهن پنبه نیز معروف است، زیرا داخل دهان آن با ماده ای سفید و پنبه ای پوشانده شده و اندازه متوسط موکاسین آب بین 50 تا 55 اینچ است. مارهای مسن تر دارای پوستی برنز مایل به تیره تا مشکی با باند عرضی تیره یا سیاه هستند. در حالی که مارهای جوان دارای بندهای ضربدری قهوه ای یا نارنجی با دم زرد هستند. این مارها در ایالت های جنوب شرقی، معمولاً در آب یا در نزدیکی آب یافت می شوند. آنها به راحتی نمی ترسند و اگر احساس خطر کنند از خود دفاع خواهند کرد.

علائم گزش موکاسین آب

گزش موکاسین آب علائم مشترک با گزش سر مسی دارد. علائم خاص ناشی از گزش موکاسین آب، عبارتند از:

• ضعف
• شوکه شدن
• فشار خون پایین
• درد و علائم فوری
• تغییر در رنگ پوست

مارهای مرجانی

مارهای مرجانی دارای نوارهای سیاه، زرد و قرمز هستند و اغلب با مارهای سلطان غیر سمی اشتباه گرفته می شوند. می توانید مار مرجانی را با این واقعیت که نوارهای قرمز، نوارهای زرد را احاطه می کنند، تشخیص دهید. آنها در جنگل ها، باتلاق ها و مناطق شنی جنوب زندگی می کنند. مارهای مرجانی به طور معمول در زیر زمین و در دسته های برگ انباشته شده پنهان می شوند.

علائم گزش مارهای مرجانی

علائم خاص گزش مار مرجانی شامل موارد زیر است:

• فلج
• تشنج
• سردرد
• دل درد
• شوکه شدن
• افتادگی پلک ها
• مشکل در بلعیدن
• تغییر در رنگ پوست
• دردی که فوری نیست.
• علائمی که چند ساعت پس از گزش ایجاد می شود.

سر مسی ها

این مارها رنگ های مسی مایل به قرمز یا طلایی با بندهای ساعت شنی دارند. طول این مار به طور معمول 18 تا 36 اینچ است. سرخچاله ها بیشتر در جنگل ها، باتلاق ها، مناطق صخره ای و رودخانه ها در ایالت های شرقی (تا تگزاس) یافت می شوند. آنها پرخاشگر نیستند. اکثر گزش های سر مسی زمانی اتفاق میفتد که به طور تصادفی روی یکی از آن ها قدم بگذارید.

علائم گزش سر مسی ها

نیش مار سرمسیها علائم مشترک با نیش مارموکاسین دارد. علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:

• ضعف
• شوکه شدن
• فشار خون پایین
• درد و علائم فوری
• تغییر در رنگ پوست

باورهای غلط در کمک های اولیه هنگام مارگزیدگی

یک عارضه نادر که به دنبال مار گزیدگی ممکن است در اندام های بسیار متورم رخ دهد، سندرم دهلیز است. تورم شدید می تواند گردش خون به محفظه را قطع کند. در این صورت باعث درد شدید و بی حسی و سرد شدن اندام می شود. در صورت عدم درمان به موقع، ممکن است اندام قطع شود. برای همین پزشک ابتدا شرایط خطرناک را درمان می کند.

 چندین روش کمک اولیه قدیمی نیز وجود دارد که اکنون تصور می شود غیر مفید یا حتی مضر هستند:

• از تورنیک استفاده نکنید.
• گزش مار را برش ندهید.
• از کمپرس سرد در محل گزش استفاده نکنید.
• ناحیه گزش را بالاتر از قلب قربانی قرار ندهید.
• سعی نکنید زهر را از طریق دهان بیرون بکشید.
• به فرد دارو ندهید، مگر اینکه توسط پزشک تجویز شده باشد.
• از دستگاه مکش پمپ استفاده نکنید. این دستگاه ها قبلاً برای پمپاژ سم مار توصیه می شدند، اما اکنون اعتقاد بر این است که احتمال آسیب رساندن آنها بیشتر از سودشان است.

درمان مار گزیدگی

مهمترین کاری که برای گزش مار انجام می شود، کمک سریع پزشکی در اسرع وقت است. پزشک قربانی را بررسی می کند تا در مورد یک دوره درمانی خاص تصمیم بگیرد. در بعضی موارد، نیش مار سمی خطرناک نیست. شدت آن به محل گزش، سن و سلامت فرد بستگی دارد. اگر گزش جدی نباشد، پزشک احتمال دارد به راحتی زخم را تمیز کرده و به قربانی یک واکسن کزاز تزریق کند.

اگر وضعیت جدی است، پزشک احتمال دارد پادزهر، ماده ای برای مقابله با علائم گزش و سم مار، به قربانی تزریق کند. هرچه زودتر از ماده ضد حشره استفاده شود، اثربخشی آن نیز بیشتر خواهد بود.

کمک های اولیه برای گزش مار

در صورت گزش مار، لازم است که هرچه سریعتر تحت درمان فوری قرار بگیرید. با این حال، نکاتی وجود دارد که باید آنها را نیز بخاطر بسپارید:

• به زمان گزش توجه کنید.
• اجازه ندهید فرد راه برود. آنها را با وسیله نقلیه حمل کنید.
• آرام باشید و حرکت نکنید زیرا حرکت باعث می شود سم با سرعت بیشتری از بدن عبور کند.
• لباس یا جواهرات تنگ را بیرون بیاورید زیرا احتمالاً قسمت اطراف گزش التهاب پیدا می کند.
• مار را نکشید و آن را کنترل نکنید. اگر می توانید عکس بگیرید اما وقت خود را برای شکار مار هدر ندهید.

پیش آگهی گزش مار

پیش آگهی فرد مبتلا به گزش مار بسیار متغیر است. برای نیش مار غیر سمی، اگر زخم به سرعت، تمیز و درمان شود، بهبودی بسیار خوب است. در صورت گزش مار سمی، اگر قربانی خیلی زود و بلافاصله مراقبت های پزشکی دریافت کند، پیش آگهی بیماری خوب است. بهبودی بزرگسالان سالم با گزش کم عمق نسبت به کودکان و افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف که گزش های عمیق دریافت کرده اند، بهتر است.

پیشگیری از مار گزیدگی

در بسیاری از موارد می توان از نیش مار جلوگیری کرد. بهتر است از نزدیک شدن یا برخورد با مارها در طبیعت خودداری کنید. از رفت وآمد در مکان هایی مانند تکه های چمن بلند وبرگ های انباشته شده، سنگ وتخته های چوب که مارها می خواهند پنهان شوند، خودداری کنید. اگر با مار روبرو شدید، به او فرصت دهید تا عقب نشینی کرده و پنهان شود. این از خصوصیات مار است که از تعامل جلوگیری می کند.

هنگام کار در محل زندگی مارها، از چکمه و شلوارهای بلند و دستکش های چرمی استفاده کنید. شب و در هوای گرم که در آن زمان مارها بیشترین فعالیت دارند، از کار در این محل ها خودداری کنید.

منبع:

https://www.healthline.com/health/snake-bites