مسمومیت ضد یخ در سگ ها
مسمومیت ضد یخ در سگ ها
مسمومیت ضد یخ در سگ ها یا مسمومیت با اتیلن گلیکول یک وضعیت بالقوه کشنده است که در اثر بلع مواد حاوی اتیلن گلیکول، رخ می دهد. اتیلن گلیکول، یک ترکیب آلی است که معمولاً در ضد یخ دیده می شود. علاوه بر اینکه در موتورهای خودرو برای جلوگیری از یخ زدگی و گرم شدن بیش از حد و در مایعات ترمز هیدرولیک استفاده می شود. سگ ها معمولا وقتی اتیلن گلیکول از موتور خودرو به زمین نشت می کنند، هنگامی که روی زمین ریخته می شود با ضد یخ تماس می گیرند.
ضد یخ با رنگ سبز روشن و طعم “شیرین” قابل تشخیص است. اگرچه طعم دافعه ای به جا می گذارد، اما در آن زمان ممکن است خیلی دیر باشد. حتی مقادیر کم آن می تواند برای اعضای بدن از جمله مغز، کلیه ها و کبد سمی باشد.
مسومیت با ضد یخ یکی از رایج ترین انواع مسمومیت ها است. سگ ها در هر نژاد یا سنی در معرض خطر این مسمومیت قرار دارند.
متأسفانه سالانه بسیاری از سگ ها و گربه ها بر اثر مسمومیت ضد یخ جان خود را از دست می دهند. سگ شما می تواند دوز مهلک ضد یخ را بخورد، زیرا بعد از اینکه از رادیاتور اتومبیل خارج شد، چند قطره از مسیر شما لیس می زند.
علائم و انواع مسمومیت ضد یخ در سگ ها
علائم اولیه مسمومیت با ضد یخ در بین سگ ها از 30 دقیقه تا 12 ساعت پس از مصرف مشاهده می شود. این علائم عبارتند از:
- لرزش سر
- تهوع و استفراغ
- گرفتگی عضلات
- افسردگی خفیف تا شدید
- کاهش رفلکس های خروجی
- حرکات کوتاه و سریع کره چشم
- افزایش ادرار و تشنگی (پلی اوری و پلی دیپسی)
- راه رفتن متزلزل، ناهماهنگ یا ظاهر مست (آتاکسی) یا قوز کردن
علائم دیگر اغلب 36 تا 72 ساعت پس از مصرف اتیلن گلیکول (ضد یخ) ظاهر می شوند. این علائم بستگی به مقدار اتیلن گلیکول (ضد یخ) بلعیده شده دارد.
علائم ناشی از خود اتیلن گلیکول و متابولیت های سمی آن اغلب کشنده هستند. (متابولیت ها، موادی هستند که در فرآیندهای شیمیایی بدن هنگام تجزیه اتیلن گلیکول تولید می شوند). در این شرایط سگها افسردگی فزاینده ای از خود نشان می دهند و تمایل به نوشیدن کمتر دارند. اما افزایش ادرار ادامه دارد که منجر به کم آبی بدن می شود. علائم سیستم عصبی مرکزی پس از حدود 12 ساعت کاهش می یابد اما دیرتر برمی گردد، آنها عبارتند از:
- تشنج
- استفراغ
- زخم دهان
- بی اشتهایی
- ترشح بزاق یا آب ریزش
- کاهش شدید دمای بدن
- کندی شدید (بی حالی) یا کما
- کلیه ها اغلب متورم و دردناک هستند.
تشخیص مسمومیت ضد یخ در سگ ها
مسمومیت با مصرف اتیلن گلیکول، جزء اصلی (95 درصد) اکثر محلول های ضد یخ ارتباط مستقیم دارد.
بسیار مهم است که پس از خوردن هر چیزی که حاوی اتیلن گلیکول است، سگ خود را در اسرع وقت نزد دامپزشک ببرید. حتی اگر فقط گمان می کنید که سگ شما اتیلن گلیکول خورده است، اگر سگ تمام اثرات سمیت اتیلن گلیکول را نشان می دهد و این ماده به هر طریقی در دسترس است، باید سگ خود را برای بررسی به پیش دامپزشک ببرید. اگر سگ شما استفراغ می کند یا اسهال دارد، باید نمونه ای از استفراغ یا محتویات مدفوع را جمع آوری کنید تا به دامپزشک خود ارائه دهید. اگر حیوان خانگی شما به درمان حمایتی فوری نیاز داشته باشد در این شرایط تشخیص سریع می تواند به درمان به موقع کمک کند و موثر تر واقع شود. حتی درمان موثر می تواند از بروز عوارض احتمالی پیشگیری کند.
شما باید پیشینه پزشکی و تا حد امکان جزئیات شروع علائم را به دامپزشک خود ارائه دهید. آزمایشات استاندارد شامل آزمایش ادرار و آزمایش کامل خون است که بلافاصله برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی ارسال می شود. دامپزشک شما همچنین ممکن است از سونوگرافی برای بررسی کبد و کلیه ها استفاده کند، که اغلب در پاسخ به مصرف اتیلن گلیکول متورم می شوند. سونوگرافی نیز می تواند در تشخیص بهتر مفید باشد.
درمان مسمومیت ضد یخ در سگ ها
اگر دامپزشک شما قادر به بررسی و شروع درمان سگ شما در کمتر از پنج ساعت از زمان بلع باشد، ممکن است سگ شما با درمان های سرپایی مداوا شود. هدف از درمان جلوگیری از جذب اتیلن گلیکول در بدن، افزایش دفع یا حذف ماده از بدن و جلوگیری از تجزیه شیمیایی اتیلن گلیکول به ترکیبات سمی توسط بدن است.
مایعات داخل وریدی برای تصحیح یا جلوگیری از کم آبی بدن، افزایش جریان خون به بافتها و افزایش دفع ادرار – افزایش احتمال حذف اتیلن گلیکول از بدن قبل از آسیب رساندن به بدن، افزایش می یابد. درمان با تجویز بی کربنات (که به آرامی داخل وریدی تجویز می شود) همراه خواهد بود.
اگر سگ شما سطوح اضافی اوره (محصول زائد ادرار که به طور معمول از بدن دفع می شود) و سایر مواد زاید نیتروژنی در خون و کلیه داشته باشد، ممکن است نارسایی کلیه ایجاد شود. این ممکن است با تولید مقدار کمی ادرار در سگ مشخص شود. حتی نشان می دهد بیشتر اتیلن گلیکول توسط بدن متابولیزه شده است. در آن زمان، درمانی که به طور خاص برای مسمومیت با اتیلن گلیکول طراحی شده است، فایده چندانی نخواهد داشت.
در این مورد، درمان بیشتر برای اصلاح و تعادل مایع، الکترولیت و اختلالات اسید و باز انجام می شود. مصرف داروهایی که باعث تولید و دفع ادرار می شوند هم ممکن است تا حدودی موثر باشند. سگ شما احتمال دارد نیاز به درمان طولانی مدت (چند هفته) قبل از بازسازی کامل عملکرد کلیه داشته باشد.
پیشگیری از مسمومیت به ضدیخ در سگ ها
اتیلن گلیکول به راحتی در بسیاری از مارک های ضد یخ موجود است و طعم آن تا حدی دلپذیر بود که حیوانات را مجبور به خوردن سریع آن می کند. قبل از اینکه حیوان از طعم آن آگاه شود، ممکن است مقدار زیادی از آن را خورده باشد. در این زمان مقدار زیادی از مایع به بدن وارد شده است. اتیلن گلیکول دارای حداقل دوز کشنده کوچک است، حتی مقادیر کم آن می تواند برای اندام های داخلی کشنده باشد.
شما به عنوان صاحب حیوان خانگی باید از مسمومیت ضد یخ اتیلن گلیکول مطلع باشید و اقدامات احتیاطی را برای حفاظت از حیوانات خانگی خود و سایر حیوانات در برابر منابع احتمالی اتیلن گلیکول انجام دهید. تا آنجا که ممکن است، اعضاء خانواده خود را در مورد خطرات اتیلن گلیکول و نحوه حفاظت از حیوانات آموزش دهید.
از آنجا که اکثر حیوانات به بیرون از خانه می روند، آگاهی از محیط اطراف بسیار مهم است. در حالی که سگ خود را برای قدم زدن به بیرون می برید، بهتر است عادت کنید که محله را از نظر نشت بررسی کنید.
ضد یخ با رنگ سبز روشن آن قابل تشخیص است. انداختن یک سطل آب روی گودال ممکن است برای پراکندگی مایع کافی باشد.
شاید محصولات ضد یخ را پیدا کنید که از پروپیلن گلیکول به جای اتیلن گلیکول به عنوان ماده فعال استفاده می کنند. پروپیلن گلیکول، نسبتاً غیر سمی است، اما همچنان باید از حیوانات خانگی خود دور نگه داشته شود.
مدیریت مسمومیت ضد یخ در سگ ها
آزمایش خون برای نظارت بر کلیه ها، وضعیت اسیدی و خروجی ادرار روزانه در چند روز اول توسط دامپزشک انجام می شود. پزشک همچنین pH ادرار را برای تعیین پاسخ به درمان و تنظیم درمان متناسب با آن کنترل می کند. اگر سگ شما به سرعت تحت درمان قرار بگیرد، قبل از اینکه سطوح اضافی اوره و سایر مواد زاید نیتروژنی وارد خون آن شوند، معمولاً مسمومیت هیچ عوارضی را برای حیوان خانگی شما نخواهد داشت و پیش آگهی مسمومیت نسبتا خوب است.
ماده شیمیایی بسیار سمی موجود در ضد یخ اتیلن گلیکول است و سگها می توانند مقدار زیادی از آن را قبل از تشخیص طعم ناخوشایند آن مصرف کنند. متأسفانه برای بسیاری از سگها، وقتی طعم آن را تشخیص می دهد، دیگر دیر شده است. کمتر از 3 اونس (5 قاشق غذاخوری) از این کافی است به کبد، کلیه ها و مغز یک سگ با اندازه متوسط آسیب جدی برساند.
ماده سمی اتیلن گلیکول در محصولات دیگر مانند مایعات ترمز هیدرولیک و ضد یخ یافت می شود. صاحبان حیوان خانگی باید هنگام استفاده از این مواد شیمیایی در مناطقی که حیوانات خانگی به آنها دسترسی دارند، احتیاط بیشتری کنند. در ماه های سرد زمستان برخی از صاحبان خانه ضد یخ را به کاسه توالت خود اضافه می کنند تا لوله های خود را از یخ زدگی در زمستان محافظت کنند. اگر با سگ خود به خانه های دیگر می روید، باید از این عمل آگاه باشید. زیرا بسیاری از سگ ها از نوشیدن یک نوشیدنی از کاسه توالت لذت می برند.
سخن آخر
علائم مسمومیت ضد یخ بستگی زیادی به زمانی دارد که سگ شما سم را بلعیده است. بلافاصله پس از بلعیدن سگ شما ممکن است بی حال به نظر برسد، تکان بخورد یا دچار تشنج شود. همچنین ممکن است متوجه شوید که سگ شما شروع به نوشیدن مقدار زیادی آب به طور غیرمعمول می کند، مرتباً به مقدار زیاد ادرار می کند یا شروع به استفراغ می کند.
به نظر نمی رسد که چند ساعت پس از خوردن سگ ها احساس بهتری داشته باشند. اما در یکی دو روز با از بین رفتن کلیه های آنها، سلامتی آنها به سرعت کاهش می یابد. علائم معمول نارسایی کلیه در سگ ها شامل افسردگی، استفراغ و کاهش شدید ادرار است.
اگر متوجه شدید که سگ شما ضد یخ مصرف می کند یا علائم یا نشانه های را در مورد مسمومیت ضد یخ نشان می دهد، بلافاصله با دامپزشک خود تماس بگیرید. ضروری است که درمان مسمومیت ضد یخ را در اسرع وقت پس از مصرف شروع کنید تا بتوانید جان حیوان خانگی خود را نجات دهید. هرچه زودتر درمان شروع شود، احتمال زنده ماندن سگ شما بیشتر می شود. متأسفانه، هنگامی که نارسایی کلیه ایجاد شود، شانس بهبود حیوان خانگی شما بسیار کم است.
منابع:
https://www.petmd.com/dog/conditions/urinary/c_dg_antifreeze_poisoning
