ورم پستان در گوسفند
ورم پستان در گوسفندان و یا ماستیت، معمولاً به علت ابتلا به عفونت رخ می دهد. حتی یکی از دلایل اصلی مرگ و میر میش ها در نظر گرفته می شود. عفونت پستانی، یک بیماری جدی در گوسفندان است.
در گله گوسفندان شیرده، ورم پستان به خاطر تاثیر آن بر کاهش تولید شیر، کیفیت شیر و آلودگی شیر در صورت استفاده از آنتی بیوتیک، پیامدهای اقتصادی آشکاری به دنبال دارد. با این وجود ورم پستان در گله های گوشتی نیز مهم است. زیرا کاهش شیر می تواند باعث عدم رشد مناسب بره ها شود. همچنین تهیه گوسفندان سالم جایگزین و هزینه درمان های دامپزشکی، باعث زیان مالی بیشتر می شود.
علائم ورم پستان در گوسفند
وقتی باکتری ها وارد مجاری پستان می شوند، سلولهای ایمنی معمولاً آنها را از بین می برند. اما باکتری ها گاهی اوقات از دست سلولهای ایمنی فرار می کنند. حتی باعث آسیب به سلول های غده پستانی و در نتیجه ورم آنها می شوند.
ورم پستان هم در گله های شیرده و هم در گله های گوشتی ایجاد می شود. کنترل سلامتی و تغذیه مناسب در به حداقل رساندن احتمال ابتلا به ماستیت و سایر عفونت ها نقش اساسی دارند.
بیشتر موارد ورم پستان بالینی در گوسفندان، در هفته اول یا بین هفته های سوم و چهارم شیردهی اتفاق میفتد. در بعضی موارد، بیماری آنقدر شدید و سریع است که هیچ نشانه ای از بیماری بروز نمی کند و ناگهان لاشه ی حیوان پیدا می شود. با این حال، بروز این موارد بسیار نادر است. معمولاً میش های مبتلا به ورم پستان، دارای پستان متورم و دردناکی هستند. التهاب فقط نیمی از بافت پستان را درگیر می کند.
نیمه آسیب دیده ممکن است قرمز یا بنفش شود و دمای آن افزایش پیدا کند. اما با پیشرفت بیماری، بافت پستان سرد و نرم می شود. میش بیمار به نظر می رسد، راه رفتن برای حیوان دشوار می شود. دمای بدن آن افزایش می یابد و تمایل دارد که از گله جدا شود. همچنین به علت مشکل در تولید شیر، بره های گله گرسنه می مانند.
اگر میش از یک دوره بیماری ماستیت جان سالم به در برد و علائم بیماری از بین بروند، بهبود پوست پستان چندین هفته طول می کشد. اغلب ممکن است بخشی از بافت آن آسیب ببیند.
علل ورم پستان در گوسفند
در گله های گوسفند (و بز) و گاو شیرده، استافیلوکوکوس اورئوس، از دلایل اصلی ابتلا گله به ماستیت است. اخیراً، سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک S. aureus به عنوان یک تهدید در حال ظهور برای سلامت عمومی دام ها شناخته شده اند.
همچنین S. aureus قادر به تولید یک سم مقاوم در برابر حرارت است که توانایی مقاومت در برابر پاستوریزاسیون در طی فرآوری شیر را دارد. بنابراین از بین بردن S. aureus از گله های شیری گوسفند و بز به دلیل خطرات بالا برای بهداشت عمومی گله، باید از اولویت بالایی برخوردار باشد.
ماستیت حاد و مزمن در گوسفند
اشکال خفیف و حاد ورم پستان با انواع مختلف ترشحات همراه است. در طول این بیماری، التهاب اولیه فروکش می کند. اما بخش های مختلف بافت پستان به طور دائمی آسیب دیده و سفت می شوند.
در ماستیت مزمن، پستانک اغلب دو یا سه برابر اندازه طبیعی متورم می شود. حتی ممکن است دارای هسته های سخت حاوی رگ باشد. این بیماری معمولاً در معاینه میش ها در پایان دوره شیردهی یا قبل از جفت گیری تشخیص داده می شود. در ماستیت، غده پستانی اغلب ظاهری نا متقارن خواهد داشت.
تشخیص ورم پستان در میش ها
روش های تشخیصی ورم پستان شامل معاینه بالینی (تورم پستان، درد، یا ضایعات واضح پستانک، شیر غیرطبیعی، دمای بالا)، کشت باکتریایی و غربالگری نمونه های شیر گوسفند مشکوک می باشد.
معمولاً نمونه گیری (در حالت ایده آل، بعد از شیردوشی) تمام چیزی است که برای تشخیص ابتلا به ماستیت لازم است. با این حال، باید نمونه های مثبت متوالی از نیمه پستانی که آسیب دیده است تهیه کرد تا احتمال اشتباه و یا بروز پاسخ منفی کاذب را به حداقل رساند.
پیشگیری ورم پستان در گوسفندان
کنترل ورم پستان به رعایت استانداردهای بالای بهداشتی هم در محل نگهداری دام و هم در هنگام شیردوشی، تغذیه متعادل میش، و نظارت منظم بر روی سلامتی میش های گله نیاز دارد.
رعایت این امور برای اطمینان از وضعیت سلامت عمومی و به ویژه وضعیت سلامت پستان میش ها، ضروری است.
میش های مبتلا به ورم پستان باید تفکیک و قرنطینه شوند تا شیوع عفونت ناشی از مکیدن پستان توسط بره ها به حداقل برسد.
حذف میش های مستعد ابتلا به عفونت ماستیت، در پایان دوره شیردهی، به کاهش احتمال ابتلا به ورم پستان در گله کمک می کند. این امر همچنین باعث کاهش هزینه های دامپزشکی، از بین بردن منبع انتشار عفونت و کاهش دور ریز تولید شیر بره می شود.
رعایت بهداشت در سوله ها
مشکلات بهداشتی در سوله گوسفندها می تواند باعث ایجاد و گسترش انتقال این بیماری به گوسفندان شود.
مسائلی از قبیل تمیز نبودن کف سوله، تهویه نامناسب، عدم دفع مناسب مدفوع و ضد عفونی ناکافی سوله، همگی منجر به ایجاد مشکلات بهداشتی در سوله می شود. زیرا همگی منجر به ایجاد شرایط محیطی مناسب برای رشد و تکثیر عوامل عفونت زا می شوند.
باید از روش شیردوشی بهداشتی استفاده شود. شیوه های نادرست شیردوشی، کارکنان غیر حرفه ای بدون آموزش، شیردوشی بیش از حد، تمیز نکردن کافی ابزارآلات شیردوشی، استفاده بیش از حد از لاینرها، آب آلوده و سوء عملکرد دستگاه شیردوشی همه منجر به ایجاد فرصت مناسب برای رشد و تکثیر عوامل بیماری زا می شود. این موارد از دلایل بالقوه ورم پستان هستند.
بررسی منظم تجهیزات شیردوشی، رعایت پروتکل های شیردوشی استاندارد و مناسب، معاینه منظم پستان ها همگی در به حداقل رساندن احتمال ابتلا به ورم پستان موثر هستند.
تغذیه
برنامه تغذیه مناسب برای میش ها، یکی از مهم ترین فاکتور های پیشگیری از این بیماری است. لازم است بدانید که برای مثال، کمبود ویتامین A در گوسفندان مبتلا به ورم پستان تشخیص داده شده است. همچنین کمبود سلنیوم، از دیگر نشانه های ابتلا به ماستیت است.
تعداد بره های شیرخوار، عامل مهمی برای انتقال این بیماری است. هرچه بره های بیشتری از شیر گوسفند تغذیه کنند، احتمال انتقال M. haemolytica بیشتر است.
همچنین بره های مادران بیمار می کوشند که از شیر میش های دیگر نیز استفاده کنند. این امر می تواند منجر به انتشار بسیار سریع بیماری در میان گوسفندان گله شود.
علاوه بر این، میش هایی که دارای چندین بره هستند، با دوره های طولانی تر شیردهی و افزایش احتمال گاز گرفتگی و ضایعات پستانک، و در نتیجه خطر بالقوه رشد و تکثیر باکتری ها در پستان رو به رو هستند.
وضعیت سلامتی گوسفندان باید در دوره های منظم بررسی شود. حیوانات دارای نقص ایمنی بیشتر در معرض بیماری های مختلف، از جمله ورم پستان هستند. استرس می تواند بر وضعیت سلامتی میش ها تأثیر بگذارد.
درمان ورم پستان در میش ها
ورم پستان حاد، یک بیماری قابل درمان در میش ها است و حتی اغلب ممکن است اصلا مشخیص نشود. درمان موفقیت آمیز به مداخله و تشخیص زودهنگام بستگی دارد، بنابراین معاینه منظم میش ها و به ویژه پستان حیوان برای جلوگیری از افزایش شدت بیماری و افزایش احتمال درمان موثر، مهم است.
ورم پستان در میش ها اغلب در مراحل اولیه بیماری شناسایی نمی شود و به همین دلیل نیمه آسیب دیده پستان دچار مشکلات جدی می شود. علاوه بر این، از آنجا که میش های مبتلا علائم بیماری را به سرعت نشان می دهند، معمولاً زمانی برای تعیین ارگانیسم مسئول بیماری و داروی آنتی بیوتیکی مناسب آن وجود ندارد. اما روند درمان باید هرچه سریع تر آغاز شود.
در گله هایی که میزان شیوع ورم پستان در آنها زیاد است، پستانک ها و بافت پستان باید بطور منظم معاینه شوند و هرگونه ضایعه موجود در بافت پستان، برای جلوگیری از انتقال عفونت به سایر دام ها، باید بلافاصله درمان شود.
درمان موثر به زمان تشخیص و مداخله درمانی بستگی دارد. برای درمان عفونت می توان آنتی بیوتیک تجویز کرد. همچنین مصرف یک عامل ضد التهابی غیر استروئیدی برای مقابله با درد توصیه می شود. با این حال، برای حفظ اثر آنتی بیوتیک ها بر بیماری، فقط میش های مشکوک به ورم پستان باید دارو را دریافت کنند.
پیش آگهی ورم پستان در گوسفند
هیچ درمانی قطعی برای ورم پستان وجود ندارد و میش های مبتلا به بیماری شدید باید از بین بروند.
ورم پستان در گوسفندها نیز از نظر تاثیر آن بر سلامتی عمومی گله بسیار مهم است. بیماری شدید می تواند منجر به اضطراب، بی قراری، تغییر در رفتار های تغذیه ای و درد در میش های مبتلا شود. در ورم پستان شدید، رفتار طبیعی میش ها نیز تغییر می کند از این رو آسیب بالقوه بیماری را افزایش می دهد.
ورم پستان در گوسفندها تا زمانی که خیلی پیشرفت نکند، ممکن است مشخیص نشود. بنابراین، مراقبت و معاینه منظم میش ها برای جلوگیری از آسیب های شدید تر ضروری است.
مکانیسم و پروتکل شیردوشی بهداشتی و استاندارد در حفظ سلامتی پستانها مهم است. آسیب های وارده به پستان توسط ابزار شیردوشی، در هنگام شیردوشی، می تواند منجر به آسیب به پستان شود. در گله های دارای مشکل ورم پستان، برنامه ریزی برای کاهش شیوع باید بخشی از برنامه کلی سلامت گله باشد.
سخن آخر
در گله هایی که شیوع ورم پستان در آن زیاد است، پستان های گوسفندان باید به طور منظم از نظر وجود یا نبود ضایعات مشکوک معاینه شوند.
میش های مبتلا را جدا کنید تا از شیوع بیماری به وسیله ی مكیدن پستان میش های مختلف توسط بره ها جلوگیری شود. میش های مبتلا به عفونت باید بلافاصله توسط دامپزشک، با آنتی بیوتیک ها درمان شوند زیرا غالباً فرصتی برای شناسایی عامل عفونی وجود ندارد. ماستیت، هرچه سریع تر تشخیص داده شود، آسیب های ناشی از آن کمتر خواهد بود.
منبع:
https://www.farmhealthonline.com/disease-management/sheep-diseases/mastitis-in-ewes/