کولیک در اسب

کولیک در اسب یا قولنج اصطلاحی است که برای توصیف درد شکم استفاده می شود. حتی می تواند نشان دهنده وجود مشکل در روده یا سایر اندام های داخل شکم باشد. دلایل زیادی، از سوءهاضمه ساده تا پیچ خوردگی روده برای کولیک در اسب ها وجود دارد. پیشگیری ضروری است و با پیروی از تکنیک های ساده مدیریتی، می توان خطر ابتلا به اسب را کاهش داد.

بررسی ها نشان می دهد که 4-10 درصد اسبها سالانه مبتلا به کولیک تشخیص داده می شوند. با این حال، برخی از انواع قولنج جدی تر از بقیه است.

از دید یک مالک، قولنج یکی از ترسناک ترین شرایطی است که می تواند بر یک اسب تأثیر بگذارد. احتمالاً به این دلیل که علی رغم شیوع نسبتاً کم آن، می تواند به طور جدی خطرناک باشد.  اسب ها دارای سیستم هضم منحصر به فرد و پیچیده ای هستند که به آرامی در حفره شکم معلق است و توسط اعضای دیگر بدن احاطه شده اند. این طراحی ناخوشایند  اسب را مستعد ابتلا به انواع مختلف قولنج می کند.

انواع قولنج در اسب

قولنج گاز

کولیک گاز هنگامی ایجاد می شود که گاز بیش از حد در روده اسب جمع شود. در این وضعیت اسب ها اغلب می توانند نفخ زیادی داشته باشند.

کولیک اسپاسمودیک

کولیک اسپاسم در نتیجه گرفتگی یا اسپاسم روده رخ می دهد. این نوع کولیک همچنین می تواند ناشی از تحرک بیش از حد روده   باشد.

قولنج تأثیر

کولیک ایمپشن زمانی رخ می دهد  که خوراک نیمه هضم شده، به طور معمول گیاه خشن، در روده بزرگ اسب جمع شده و حرکت را متوقف می کند، در نتیجه انسداد یا تأثیر آن باعث قولنج می شود.

قولنج شن

قولنج شن و ماسه در اسب هایی که در مناطق شنی زندگی می کنند یا اسب هایی که از زمین های شنی تغذیه می شوند، اتفاق میفتد. شن و ماسه ریز ذرات در روده بزرگ جمع  و در نتیجه باعث قولنج می شود.

پیچ خوردگی روده

روده پیچ خورده زمانی رخ می دهد که بخشی از روده به خود بپیچد (پیچش روده) یا  بخشی از روده به سمت خودش برگردد .این نوع غیرمعمول کولیک  کمتر از 4٪ قولنج را تشکیل می دهد، اما بسیار جدی و خطرناک است.

قولنج جابجایی / محبوس شدن

قولنج جابجایی زمانی اتفاق میفتد که ناحیه ای از روده از محل طبیعی خود در حفره شکم به مکان دیگری منتقل شود، طبیعتاً این یک نوع معمول کولیک نیست. جابجایی و به دام انداختن بسیار جدی است زیرا این تغییر در محل خون باعث کشش خون در ناحیه روده شده و می تواند باعث فشرده شدن یا له شدن آن شود.

قولنج استرانگولاسیون

قولنج استرانگولاسیون بسیار نادر  اما بسیار جدی است. قولنج استرانگولاسیون زمانی اتفاق میفتد که خون رسانی به ناحیه ای از روده قطع شود (خفه شود). قطع جریان خون منجر به مرگ سریع دیواره روده می شود.

با این حال  اکثریت قریب به اتفاق قولنج ها هرگز علت دقیق خود را تعیین نمی کنند. خوشبختانه، این نوع “نوع ناشناخته” از قولنج، همچنین بهبودی بیش از 95٪ را دارند. این را می توان چنین تفسیر کرد: بیشتر اسبها نوع خفیف کولیک دارند که با موفقیت توسط دامپزشک آنها درمان می شود و به درمان های بیشتر نیازی ندارد.

علائم قولنج یا کولیک در اسب ها

یک اسب مبتلا به قولنج ممکن است برخی یا تمام علائم زیر را داشته باشد:

• افزایش ضربان نبض
• لگد تحریک شده به شکم
• تعریق و افزایش میزان تنفس
• غلت زدن یا تلاش برای غلتیدن
• بی قراری و پا کوبیدن روی زمین
• کششی که گویی حیوان می خواهد ادرار کند.

چرا قولنج در اسب بسیار شایع است؟

اسب ها با رژیم دیگری متفاوت از رژیم غذایی که انتظار می رود ، تکامل یافتند. امروزه نحوه غذا خوردن اسب ها و زمانی که آنها برای صرف غذا می گذرانند به میزان قابل توجهی تغییر کرده است. حتی اسبی که در چمن زندگی می کند رژیم غذایی متفاوت از اجدادش را می خورد.

متأسفانه روده و دستگاه گوارشی در  اسب اهلی،  برای پاسخگویی به این تغییرات تکامل نیافته اند و در نتیجه، حیوان مستعد ناراحتی های گوارشی است. هضم غذا اسب شامل تخمیر بوده که محصول جانبی آن گاز و نفخ است و به راحتی باعث ایجاد مشکلات در روده می شود.

اسب ها نمی توانند استفراغ کنند تا از شر سموم یا غذای هضم ناپذیر خلاص شوند. روده آنها دارای یک منطقه جذب زیادی است که همین وضعیت اسب را مستعد جذب سریع سموم می کند.

همچنین، عادات طبیعی تغذیه ای طبیعت اسب را طوری حرکت داده است که همزمان با راه رفتن خودش چرا می کند. این به عنوان “تغذیه قطره ای” شناخته می شود که به موجب آن اسب مقادیر زیادی غذای کم انرژی را در طول روز می خورد. به طور معمول یک اسب 16 ساعت در روز را برای تغذیه صرف می کند.

امروزه مدیریت اسب ها معمولاً حاکی از دو خوراک روزانه غذای سخت، یونجه  و هشت ساعت بی حرکت و بدون ورزش یا غذا است. بدیهی است که این زندگی با زندگی طراحی شده برای اسب بسیار متفاوت است. همین تغییر در سبک زندگی اسب ها را وادار می کند در برابر هرگونه استرس اضافی بر روی سبک زندگی خود واکنش نشان دهند. همین استرس در اسب ها می تواند منجر به کولیک شود.

عوامل خطر کولیک

برخی عوامل می توانند خطر بروز کولیک در اسب ها را افزایش دهند، از جمله:

• مرتع ضعیف و چرا بیش از حد، بخصوص اگر خاک ماسه ای باشد.
• اختلال گوارشی مانند مشکلات دندان، عفونت کرم ها و آسیب روده (از جمله سابقه جراحی قولنج)
• رژیم ضعیف تغذیه: غذای آلوده، مقادیر نامناسب، کمبود فیبر و یا آب، یا تغییر ناگهانی در رژیم غذایی
• استرس هایی مانند ورزش های سخت در حالی که نامناسب هستند یا بعد از غذا خوردن، مسافرت، تغییر ناگهانی روال یا محیط

پیشگیری از قولنج

راهکارهای برای پیشگیری از قولنج در اسب ها وجود دارد. برخی از این راهکارها عبارتند از:

• تأمین مداوم آب شیرین
• در ورزش یا تغذیه حیوان به تدریج و آرامی تغییراتی ایجاد کنید.
• یک برنامه روزمره منظم داشته باشید و تغییرات را به تدریج انجام دهید.
• تا جایی که ممکن است، از چرا در چراگاه های ماسه سنگ زده خودداری کنید.
• دندان های حیوان را به طور مرتب چک کنید. زیرا غذای کم جویده شده خطر انسداد روده را افزایش می دهد.
• در صورت لزوم خوراک های کوچک و مکرر کنسانتره. فقط از خوراک سخت به عنوان مکمل غذای چرا و پر فیبر موجود در اسب استفاده کنید.
• با استفاده از یونجه یا سایر خوراک های معادل فیبر بالا رژیم غذایی متشکل از فیبر بالا را برنامه ریزی کنید. نسبت حداقل 60 درصد یونجه یا معادل آن را در نظر بگیرید.
• مطمئن شوید که حیوان شما از خوراک با کیفیت خوبی برخوردار است و کپک زده نیست و خطرات پنهانی مانند ریسمان و پلاستیک را ندارد.
• یک برنامه ورزشی منظم را برای حیوان خود تنظیم کنید. مطمئن شوید که اسب برای کار مورد نیاز مناسب است. در هنگام کار و یا سوارکاری، اسب خود را بیش از حد سنگین نکنید.

تشخیص به موقع قولنج شانس نتیجه درمان را بهبود می بخشد، بنابراین علائم سلامتی اسب خود را بدانید. از دما، ضربان نبض و ضربان تنفس آگاه باشید.

اگر اسب شما دچار قولنج است چه باید کرد؟

کولیک باید به عنوان یک فوریت در حیوان درمان  و در اسرع وقت با جراح دامپزشکی تماس گرفته شود.

اگر اسب شما علائمی را که در بالا توضیح داده شد نشان داد  با دامپزشک تماس بگیرید. با دانستن نبض، دما و میزان تنفس طبیعی اسب خود، می توانید دامپزشک را از هرگونه تغییر مطلع کنید.

• خوراک و یونجه را از دسترس اسب خارج کنید.
• بررسی کنید که اسب در منطقه ای امن و عاری از خطرات قرار گرفته است.
• اگر علائم خفیف است، راه رفتن آرام می تواند موثر باشد، اما به توصیه دامپزشک خود گوش داده و خود یا اسب را در معرض آسیب قرار ندهید.
• اگر اسب شما مضطرب یا بی قرار است و در منطقه ای ایمن مانند یک اصطبل بزرگ قرار گرفته او را تحت نظر بگیرید اما برای درمان، خودتان اقدام نکنید و دامپزشک را مطلع کنید.

درمان قولنج در اسب

در موارد خفیف کولیک، دامپزشک ممکن است داروهایی را برای تسکین درد و آرامش اسب تجویز کند، که  باعث شود روده به درستی کار کند. پیشرفت اسب خود را کنترل کرده و دامپزشک خود را از هرگونه تغییر مطلع کنید.

در موارد جدی تر که حیوان به درمان دارویی اولیه پاسخ نمی دهند، دامپزشک  ممکن است جراحی را توصیه کند، که شامل انتقال اسب به بیمارستان محلی اسب است. اگر می دانید اسب  سابقه کولیک دارد، در تمام زمینه های معمول و مدیریت اسب  مراقب باشید.

در حالی که منتظر دامپزشک هستید اسب را تا حد ممکن آرام و ساکت نگه دارید، علائم را کنترل کنید و چیزی برای خوردن و نوشیدن ندهید. استرس همچنین می تواند باعث قولنج شود، بنابراین مدیریت معقول و در نظر گرفتن نیازهای اسب می تواند به حداقل رساندن آن کمک کرده و از مشکلات مربوط به سلامتی جلوگیری کند.

خفگی در اسب ها و کولیک

 خفگی در اسب ها می توانند علائم مشابه کولیک را بروز دهند. در این شرایط جسمی (معمولاً یک تکه غذا) در مری اسب گیر می کند که باعث خفگی می شود. اسب ها مضطرب به نظر می رسند، گردن آنها می تواند دچار اسپاسم شود و ممکن است بزاق آب بیرون ترشخ کند، همچنین غذا و مخاط از بینی و دهان خارج شود.

خفگی اغلب خود به خود برطرف می شود، اما برای مشاوره با یک دامپزشک تماس بگیرید. با شروع علائم، اسب را کنترل کرده و در صورت ادامه علائم بیش از نیم ساعت، با جراح دامپزشکی تماس بگیرید.

برای پیشگیری از خفگی اسب خود، همیشه مطمئن شوید که خوراک سخت با آب مرطوب شده و هر تکه به جای مربع به قطعات نازک و طولانی بریده  شود .

منابع:

https://www.bluecross.org.uk/pet-advice/horse-colic-prevention-and-management

https://foranequine.com/expert-advice/colic-in-horses-types-symptoms-and-treatment/