بیماری های باکتریایی بز ها
بیماری های باکتریایی بز ها
بیماری های باکتریایی بزها می توانند خسارات اقتصادی زیادی را به کشاورزان وارد کنند. به دلیل تشدید پرورش بز و رعایت نکردن اصول بهداشتی، تعداد بیماریهای باکتریایی که بزها را تحت تأثیر قرار می دهند افزایش یافته است. برخی از آنها بیماری هایی مانند سل، بیماری جان و بروسلوز بیماری های مزمنی هستند. این بیماری ها ممکن است در مراحل اولیه عفونت که طی آن به سایر حیوانات سرایت می کند، شناسایی شوند. به طور مشابه، بروسلوز، سل و همچنین سیاه زخم بیماری های مشترک بین انسان و حیوان هستند. بنابراین هنگام ارزیابی به حیواناتی که مشکوک به این بیماری ها هستند باید به آن توجه شود.
بیماری های مختلف باکتریایی، بز و اندام یا بافتهای بدن را تحت تاثیر قرار می دهند. بروسلوز دستگاه تناسلی را تحت تأثیر قرار می دهد. درماتوفیلوز پوست را تحت تأثیر قرار می دهد. بیماری جان باعث انسداد روده، پاسترلوزیس/ مانمهیمیوز، سل، پلوروپنومونی واگیردار رحم بر سیستم تنفسی، لنفادنیت کازوز بر غدد لنفاوی و کزاز بر سیستم عصبی تأثیر می گذارد.
سیاه زخم
سیاه زخم یک بیماری حاد، اغلب کشنده حیوانات از جمله بزها است. در بزها این بیماری عمدتا با سپتی سمی، طحال و نفوذ ژلاتینی به بافت های زیر جلدی یا زیر سروزی مشخص می شود. این بیماری معمولاً به عنوان بیماری وولسورتر، تب طحال، شاربون و میلزبرند شناخته می شود.
این بیماری در سراسر جهان در حال انتشار است. در برخی از کشورها بومی است، در حالی که در مناطق مشخص شده سایر کشورها رخ می دهد.
بزها با خوردن غذا، آب یا خاک آلوده به اسپور آلوده به این بیماری مبتلا می شوند. عفونت همچنین می تواند از طریق استنشاق یا ساییده شدن پوست و مخاط دهان ایجاد شود. انتقال مکانیکی توسط حشرات گزنده نیز گزارش شده است. حیوانات وحشی که به عنوان ناقل عمل می کنند. برنامه کنترل را چالش برانگیز می کند زیرا حداقل امکان واکسیناسیون همه حیوانات وحشی وجود دارد.
علائم سیاه زخم در بزها
دوره نهفتگی از ساعت تا روز متغیر است. این بیماری معمولاً پس از 1-3 روز به ویژه در گوسفندان و بزها کشنده است. مورد حاد با مرگ ناگهانی و بدون علائم زودهنگام مشخص می شود. با این حال، ممکن است تب، تنگی نفس، احتقان غشای مخاطی، لرزش عضلانی و تشنج نهایی در برخی از حیوانات وجود داشته باشد.
در موارد حاد، تب، بی اشتهایی، تنفس سخت، افزایش ضربان قلب، ایست شکمبه و کاهش تولید شیر ممکن است مشاهده شود. ممکن است ترشحات خونی از دهانه هایی مانند دهان، سوراخ های بینی، مقعد و یا ولو وجود داشته باشد.
ممکن است اسهال یا اسهال خونی و ادم و تورم زبان، گلو، پهلو و پرینه (مقعد، ولو) دیده شود. حیوانات باردار سقط می شوند و شیر رنگی تولید می شود. سپس حیوانات با تشنج نهایی فرو می ریزند و می میرند.
بروسلوز
بروسلوز کاپرین یک بیماری مشترک بین انسان و دام است که تأثیرات اقتصادی قابل توجهی بر دام و انسان دارد. بروسلوز Caprine از روزهای قدیم گزارش شده است. بقراط دوم ابتدا بروسلوز انسانی را در 400 قبل از میلاد توصیف کرد که به احتمال زیاد با مصرف شیر خام یا مشتقات گوسفند یا بزهای آلوده همراه بود.
عامل ایجاد کننده است بروسلا گونه ها به طور عمده B. melitensisکوکوباسیل های کوچک، غیر متحرک، بدون اسپور و گرم منفی هستند. بزها نیز مستعد ابتلا به عفونت هستند. B. abortus ،به ویژه هنگامی که در مجاورت گاو آلوده قرار گرفته است. با این حال، آنها عفونت را در گله حفظ نمی کنند
عفونت در درجه اول از طریق بلعیدن موجودات زنده رخ می دهد. بزها با لیسیدن جنین های سقط شده، جفت ها، بچه های تازه متولد شده، ترشحات واژن یا مصرف خوراک آلوده به این مواد عفونی به عفونت مبتلا می شوند. شیردوش ها همچنین می توانند عفونت را از طریق شیوه های دوشیدن غیر بهداشتی شیوع دهند.
علائم بالینی بروسلوز در بزها
این بیماری در بزها شدیدتر است و طولانی تر از گوسفندان است. علائم بالینی شامل میزان بالای سقط جنین به ویژه در ماه چهارم بارداری و حفظ جفت، اورکیت در ناحیه سینه، آرتروز و هیگروما است.
در بزها ممکن است ورم پستان و لنگش نیز مشاهده شود. هنگامی که این باکتری برای اولین بار وارد یک گله یا گله می شود. میزان سقط می تواند بالا باشد. نرخ سقط جنین در بز معمولاً یک بار بسیار کمتر استB. melitensisدر یک گله مستقر شده است و فقط چند حیوان مرتباً سقط می کنند اما حیوانات آسیب دیده در هنگام زایمان باکتری می ریزند. حاملان بدون علامت سالم منبع بالقوه عفونت می شوند.
سایر علائم بالینی شامل مرگ بزغاله ضعیف، کاهش تولید شیر و اپیدیدیمیت و کاهش باروری است که در گوسفندان شایع تر است. در صورت سقط جنین، جنین ممکن است مایعات آغشته به خون را در حفره های بدن با بزرگ شدن طحال و کبد نشان دهد. علاوه بر این، غشاهای جنین آلوده می توانند لپه های نکروتیک ضخیم و خاکستری مایل به خاکستری را نشان دهند.
کزاز
کزاز (Lockjaw) مسمومیت حاد و بسیار کشنده برای تمام حیوانات اهلی و انسان است که توسط نوروتوکسین تولید شده توسط باکتری ایجاد می شود. کلستریدیوم تتانی اگرچه همه گونه های دام حساس هستند، گوسفند و بز حساس تر از گاو و اسب هستند که بیشتر مستعد هستند. این بیماری با هایپراستزی، تتانی و تشنج مشخص می شود.
عامل علت، کلستریدیوم تتانییک میله کاملاً بی هوازی، متحرک، باریک، مستقیم، تشکیل دهنده اسپور (“ظاهر طبل”)، میله گرم مثبت است. بر اساس آنتی ژنهای تاژکی، تا کنون 10 سروتیپ ازسی تتانی شرح داده شده است و همه از نظر آنتی ژنی یک نوروتوکسین مشابه به نام تتانوسپاسمین تولید می کنند. اگرچه اندوسپورها در برابر مواد شیمیایی و جوش مقاوم هستند. اما با اتوکلاو از بین می روند.
علائم بالینی کزاز در بزها
دوره کمون معمولاً 4 روز تا 3 هفته است. علائم اولیه شامل سفت شدن عضلات، لرزش و افتادگی پلک سوم است. به دنبال آن سفتی و کشیدگی اندام ها منجر به سفتی راه رفتن و خم شدن غیرطبیعی مفاصل می شود. تتانی عضلات توده ای باعث آبریزش بزاق (فک قفل دار) و برگشت از طریق سوراخ های بینی می شود.
حیوانات ممکن است نفخ، ناتوانی در جویدن و هایپرترمی را نشان دهند. عقب کشیدن لب ها، حساسیت بیش از حد به محرک های خارجی و موضع “اسب اره ای” علائم مکرر هستند.
اسپاسم عضلات دستگاه گوارش و ادراری ممکن است باعث یبوست و احتباس ادرار شود .انقباض غیرطبیعی عضلانی ممکن است منجر به افیستونوس، خمیدگی ستون فقرات و خم شدن دم شود. این بیماری بسیار کشنده است. مرگ در عرض 3 تا 10 روز اتفاق می افتد و مرگ و میر عمدتا در نتیجه نارسایی تنفسی است. معمولاً ویژگی های کالبد شکافی غیر اختصاصی به جز واکنش التهابی مرتبط با زخم هستند.
انتروتوکسمی
انتروتوکسمی در بزها ناشی از Clostridium perfringens ،یک باسیل گرم مثبت، غیر متحرک و اسپور ساز که در شرایط بی هوازی یا میکرو هوفیلیک به خوبی رشد می کند. این بیماری عمدتا با گوسفند همراه است و در بز و گاو اهمیت کمتری دارد.C. perfringensنوع D در درجه اول باعث ایجاد انتروتوکسامی می شود و نوع C گاهی باعث مرگ ناگهانی در بزها می شود. بچه های تغذیه شده با غلات (3 تا 12 هفته) در رژیم غذایی غلیظ بیشتر مستعد ابتلا هستند، اما بزهای بالغ نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرند. بزها معمولاً با یک نوع هموراژیک انتروتوکسمی مبتلا می شوند.
علائم بالینی انتروتوکسمی
این وضعیت حاد با مرگ ناگهانی بچه های جوان و سالم مشخص می شود. گاهی اوقات علائم دیگری مانند از دست دادن اشتها، عدم فعالیت شکمبه و نشخوار فک، نفخ، افسردگی و ظاهر مست پیش از این ایجاد می شود. حیوانات ممکن است علائم عصبی مانند عدم هماهنگی، ناتوانی در ایستادن و تشنج را نشان دهند. ممکن است اسهال آبکی و گلوکوزوری وجود داشته باشد. در بیماری حاد بزها عمدتا با اسهال خونی، ناراحتی شکمی و تشنج مشخص می شود.
بیماری جان (JD)
JD یک بیماری مزمن، مسری، است که بر روده کوچک نشخوارکنندگان بالغ و حیوانات مبتلا تأثیر می گذارد، کاهش وزن و اسهال متناوب را نشان می دهد. این ارگانیسم در محیط وجود دارد و حیوانات در سنین جوانی از طریق بلعیدن شیر آلوده یا تماس مستقیم تحت تأثیر قرار می گیرند. بزهای آلوده ممکن است باکتری های مدفوع را دفع کرده و در نتیجه محیط را آلوده کنند.
دوره کمون معمولاً ماهها تا سالها است. ضایعات مزمن یک علامت مشخصه در بز است و گاهی اوقات مدفوع خمیری یا اسهال (در موارد پیشرفته) می تواند مشاهده شود. در موارد پیشرفته، حیوانات ممکن است سریع وزن خود را کاهش دهند و دارای وضعیت استخوانی و مخفی باشند. در حین معاینه PM روده حیوانات مبتلا ظاهر راه راه دارد.
پاستورلوزیس و مندی میوز
پاستورلوز و مندی میوز یک بیماری کشنده حاد است که با ذات الریه و سپتی سمی مشخص می شود.
Pasteurella multocida و Mannheimia haemolyticaمیله های هوازی، دوقطبی، بدون حرکت و بدون اسپور هستند که میکرو گرم منفی ایجاد می کنند .
multocida و M. haemolyticaهمه جا هستند و حتی در دستگاه تنفسی حیوانات سالم نیز وجود دارند. حیوانات جوان نسبت به بزرگسالان مستعد ابتلا به عفونت هستند. استرس از جمله از شیر گرفتن، حمل و نقل (از این رو تب حمل و نقل نامیده می شود)، تغییر رژیم غذایی/آب و هوا و ازدحام بیش از حد عوامل مستعد کننده این بیماری هستند. بیماریهای ویروسی همچنین می توانند زمینه ابتلا به پاستورلوزیس و مندی میوز را فراهم کنند و ارگانیسم می تواند مستقیماً یا غیر مستقیم از طریق استنشاق یا بلع منتقل شود.
رینیت حاد یا فارنژیت علامت رایجی است که در حیوانات مشاهده می شود. حیوانات ممکن است تب بالا، بی اشتهایی و تنفس سریع همراه با ترشحات مخاطی/ چشمی فراوان مخاطی داشته باشند. کودکان بیشتر از بزهای بالغ مستعد هستند و ممکن است مرگ بدون هیچ گونه علائم بالینی رخ دهد. تغییرات PM شامل ترد شدن ریه ها، چسبندگی پلور، مایع سرو فیبرینی در قفسه سینه، ترشح کف دار در نای و همچنین در نایژه ها می شود.
لنفادنیت موردی
لنفادنیت موردی (CLA) یک بیماری واگیردار، تحت بالینی و مزمن شایع گوسفندان و بزها است که گاهی در گاوها ایجاد می شود و با ایجاد آبسه در غدد لنفاوی و اندام احشایی مشخص می شود.
دوره انکوباسیون از هفته ها تا ماه ها متفاوت است. معمولاً حدود 3 ماه است. CLA ممکن است به دو شکل آشکار شود. در شکل سطحی آن با عفونت غدد لنفاوی محیطی، مانند غدد لنفاوی زیر فک، پاروتید، پیش از کتف و فوق قارچی مشخص می شود. این غدد لنفاوی محیطی بزرگ شده، ممکن است دچار فرسایش شده و در نهایت منجر به تشکیل آبسه در موارد مزمن شود.
فرم احشایی با آبسه اندام های داخلی مانند ریه ها، کبد، کلیه ها، رحم، طحال و غدد لنفاوی داخلی (عمدتا غدد لنفاوی مدیاستنال و برونش) مشخص می شود که ممکن است قابل تشخیص پیش از مرگ نباشند. این دو شکل می توانند همزمان وجود داشته باشند. با این حال، شکل احشایی در بین گوسفندان شایع تر است، در حالی که شکل سطحی در بزها با آبسه خارجی در غدد لنفاوی به ویژه در ناحیه سر و گردن بیشتر است.
پلوروپنومونی مسری واژن
پلوروپنومونی واژن (CCPP) یک بیماری مایکوپلاسمی بز، گاهی گوسفند و نشخوارکنندگان وحشی بسیار مسری است و به سرعت در حال گسترش است. CCPP با پلوروپنومونی شدید سرفیبری، عوارض بسیار بالا (100٪) و مرگ و میر (80-100٪) مشخص می شود و منجر به ضررهای اقتصادی سنگین می شود.
CCPP یک بیماری تنفسی است و با تنگی نفس شدید، ترشحات بینی، سرفه و تب مشخص می شود. این می تواند در اشکال مکرر، حاد و/یا مزمن در مناطق بومی رخ دهد. به شکل مبهم، بزهای مبتلا ممکن است در عرض 1 تا 3 روز بدون علائم بالینی زودرس از بین بروند.
در عفونت حاد، علائم اولیه عبارتند از تب بالا (41-43 درجه سانتی گراد)، بی حالی و بی اشتهایی، و طی 2-3 روز با سرفه و تنفس سخت انجام می شود. سرفه مکرر، شدید و مولد است. در مراحل پایانی عفونت، بز ممکن است قادر به حرکت نباشد و در حالی که پاهای جلویی خود را از هم باز کرده و گردنش سفت و کشیده است بایستد.
بزاق می تواند به طور مداوم از دهان چکیده شود و حیوان ممکن است غرغر کند یا از درد بیرون بزند. ترشحات کف آلود از بینی و بزاق رشته ای ممکن است در انتها دیده شود. بزهای باردار ممکن است سقط کنند. بزهای آسیب دیده عموماً در عرض هفت تا 10 روز می میرند. در موارد مزمن، سرفه مزمن، ترشحات بینی و ضعف وجود دارد. این اشکال با علائم بالینی مشابه در بزها نیز از بزهای وحشی اسیر گزارش شده است.
درماتوفیلوز
درماتوفیلوز یک درماتیت مزمن، اگزوداتیو و گاهی تکثیر کننده در نشخوارکنندگان اهلی، حیوانات وحشی و گهگاه در انسان ها ایجاد می شود. همچنین به عنوان استرپتوتریکوز جلدی، پوسیدگی پای توت فرنگی یا پشم برآمدگی شناخته می شود.
درماتوفیلوز ناشی از Dermatophilus congolensis، که یک اکتینومایست بی هوازی گرم مثبت، سریع، غیر اسیدی و زئوسپورهای متحرک تولید می کند.
انتقال از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده صورت می گیرد. عفونت می تواند به صورت غیر مستقیم توسط ناقل های مکانیکی (اکتوپارازیت ها) و همچنین از طریق تلقیح داخل پوستی توسط بوته های خار آلوده منتقل شود. پاتوژنز ممکن است تحت تأثیر عواملی مانند آسیب مکانیکی به پوست، بارندگی، هجوم کنه، بیماریهای همزمان و/یا استرسهایی باشد که سیستم ایمنی میزبان را به خطر می اندازد.
علائم درماتوفیلوز در بزها
این بیماری دردناک اما غیر خارش زا است و با درماتیت ترشحی، پرولیفراتیو یا هایپرکراتوز همراه با تولید پوسته و فولیکولیت مشخص می شود. در گوسفند، ممکن است به دو شکل دیده شود: درماتیت قارچی (پشم توده) و پوسیدگی پای توت فرنگی. در حالی که در بزها و گاوها علائم مشابهی از درماتیت پوستی و چرکی دیده می شود. اغلب به عنوان استرپتوتریکوزهای جلدی نامیده می شود. ضایعات پوستی برجسته، ضخیم، قهوه ای مایل به قهوه ای مجزا یا پوسته هایی حاوی موهای مات شده به نظر می رسند. گاهی اوقات ممکن است به شکل ندولار نیز با محاصره گسسته گال دیده شود.
ممکن است تمام بدن تحت تأثیر قرار گیرد، اما قسمتهای کم مو مانند گوش، زیر بغل، بیضه، پیشانی، شکم شکمی، اندامها و غیره ضایعات شدیدی نشان می دهند. ضایعات در بزهای جوان بیشتر در امتداد نوک گوش و زیر دم دیده می شود. بیشتر حیوانات آسیب دیده طی 3-4 هفته بهبود می یابند و ضایعات تأثیر چندانی بر سلامت کلی ندارند. در عفونت های شدید عمومی، حیوانات اغلب شرایط خود را از دست می دهند. در صورت وجود ضایعات در پا، لب و پوزه، حرکت و غذا خوردن حیوانات مشکل می شود.
پوسیدگی پا
درماتیت مسری، حاد یا مزمن سم و بافتهای زیرین آن که منجر به لنگش می شود. ارگانیسم F. necrophorum طبیعت فراگیر است در حالی که D. nodosusبیماری زا اجباری است، می تواند در پوست و سم حیوانات وجود داشته باشد. نمی تواند مدت بیشتری در محیط زنده بماند. محیط مرطوب، شرایط مرطوب، زمین های مرطوب و ازدحام بیش از حد عوامل مستعد کننده پوسیدگی پا هستند.
ناحیه بین انگشتی مرطوب بوده و به دلیل نکروز بوی بدی خواهد داشت. لنگش علامت رایج پوسیدگی پا است. بر اساس شدت عفونت، حیوانات ممکن است به دلیل بی اشتهایی وزن خود را کاهش داده و تولید آن کاهش یابد.
منبع:
https://www.intechopen.com/online-first/76276
