آدنوویروس در کبوتر

آدنوویروس در کبوتر، یک بیماری عفونی است که بیشتر از همه، پرندگان جوان را درگیر می کند و به صورت مجموعه ای، بین سویه ای از این ویروس و عفونت باکتریایی ناشی از اشریشیا کلی، ظاهر می شود.

قبلا، این بیماری ویروسی فقط توسط آدنوویروس نوع I ایجاد می شد. این ویروس، یک پاتوژن خاص است که بر سلامتی کبوتر های جوان تأثیر می گذارد. با این حال، در دهه های گذشته، بروز آدنوویروس نوع II، که به عنوان هپاتیت نکروز نیز شناخته می شود، افزایش یافته است. این بیماری، پرندگان بالغ را نیز درگیر می کند.

با وجود اینکه آدنوویروس، یکی از مسری ترین بیماری های کبوترها است، نوع اول آن معمولا کشنده نیست. پرندگان جوان معمولاً از علائم بالینی مختلفی رنج می برند. اما در طول 5 تا 10 روز، بهبود می یابند.  از سوی دیگر، شکل دوم بیماری خطرناک ‌تر است و در صورت عدم کنترل شیوع و عدم درمان پرندگان مبتلا در زمان مناسب، گاهی می ‌تواند کشنده باشد.

بروز آدنوویروس در کبوترها چقدر شایع است؟

بروز این عفونت ویروسی، در بسیاری از نقاط جهان، به ویژه در اروپا، گزارش شده است. در اکثر کشورها، این بیماری، به صورت یک یک پدیده فصلی وجود دارد. اولین موارد ابتلا به این اختلال، از جولای تا آگوست ظاهر می شود. این محدوده، زمانی است که پرندگان جوان، برای اولین پرواز خود، بیرون می روند.

فصل دومی برای بروز عفونت در کبوتر های زینتی و رقابتی، به خصوص در فصل زمستان، وجود دارد. این شیوع به این علت اتفاق می افتد که هنگام انتقال پرندگان به محل مسابقات، کبوترها در نزدیکی یکدیگر قرار می گیرند. بنابراین پرندگان بیمار به راحتی می توانند باقی پرندگان را به علت تماس نزدیک، آلوده کنند.

شایع ترین علائم بیماری کبوتر را بشناسید.

روش های انتقال آدنوویروس در کبوترها

با توجه به این که پاتوژن عامل این بیماری، از طریق مدفوع در محیط پخش می شود، بنابراین استفاده از محیط زندگی یکسان و همچنین ظرف های تغذیه و آبخوری های یکسان، اولین عامل شیوع این بیماری است. فرض بر این است که ویروس در بسیاری از جمعیت های پرندگان یافت می شود.

در واقع، برخی از مطالعات نشان می دهد که هر دو نوع I و نوع II در شرایطی که مستلزم استرس و شرایط بهداشتی نامناسب است، کبوترها را تحت تأثیر قرار می دهند. مرگ و میر ناشی از ابتلا به این بیماری، گاهی اوقات می تواند به 20٪ کل گله برسد. در حالی که عوارض آن تا 80٪ می رسد.

علائم آدنوویروس در کبوترها

علائم بالینی شایعی که در کبوتر های بیمار دیده می شود  بیشتر به سلامت دستگاه گوارش آن ها مربوط است. اسهال و کاهش وزن شدید، مهم ترین علائمی هستند که بروز پیدا می کنند. یک دوره نهفتگی وجود دارد که بین زمانی که پرنده آلوده می شود و لحظه ای که علائم بالینی را بروز می دهد، وجود دارد.

آنچه در مورد این بیماری بسیار مهم است، این است که اغلب در کنار سایر شرایط، تکامل می یابد. این امر در نتیجه متوقف شدن عملکرد صحیح سیستم ایمنی کبوترها، به علت بروز عفونت ویروسی رخ می دهد که باعث می شود باکتری های بالقوه بیماری زا نیز عوارضی را برای سلامتی حیوان ایجاد کنند.

این عفونت اغلب “سندرم آدنو کلای” نامیده می شود. زیرا اشریشیا کلای نوعی باکتری است که در کل فرآیند نقش دارد. برخی دیگر از علائمی که در کبوتر های آلوده قابل مشاهده است، عبارت اند از:

• ضعف شدید
• ژولیده شدن پرها
• از دست دادن اشتها
• استفراغ (در موارد نادر)
• مدفوع آبکی، قهوه ای یا سبز
• عدم واکنش به صداها یا پرندگان نزدیک

اگر کبوترها هیچ درمانی دریافت نکنند، ممکن است برخی از آن ها در عرض دو هفته پس از بروز اولین علائم، بمیرند. با وجود این که پاتوژن اولیه به تنهایی قادر به ایجاد هپاتیت نکروزان است، این وضعیت، نتیجه حمله باکتری E. coli به کبد نیز است. نکروز کبدی تقریباً همیشه باعث مرگ کبوترها می شود.

پرندگان سالمند ممکن است کمتر در برابر عفونت‌ های E. coli آسیب ‌پذیر باشند. بنابراین در مورد آن ها، مرگ می ‌تواند در نتیجه آلودگی با سایر باکتری‌ های بالقوه بیماری ‌زا، مانند گونه ‌های استافیلوکوک یا استرپتوکوک، که باعث بروز اختلالات ثانویه می شوند، ایجاد شود.

کوکسیدیوز در کبوتر چیست؟

تشخیص آدنوویروس در کبوترها

جداسازی عامل پاتوژن از کبوترها، می ‌تواند بسیار پیچیده باشد و باید یک تشخیص افتراقی توسط دامپزشک انجام شود تا مطمئن شوید که کبوترها در واقع از بیماری ‌های دیگری (مانند سالمونلوز، هگزامیتیازیس یا پارامیکسو ویروس) رنج نمی‌ برند.

در برخی کشورها، مانند آلمان یا بلژیک، که فصلی خاصی از شیوع آدنوویروس در کبوترها وجود دارد، تشخیص ابتلا به این ویروس را می توان بر اساس یافته های بالینی انجام داد. میکروسکوپ الکترونی، روشی است که معمولاً برای تشخیص دقیق استفاده می شود. اما تعداد کمی از دامپزشکان به آن دسترسی دارند. در واقع، TEM معمولاً فقط در دانشکده های دامپزشکی و همچنین مراکز تحقیقاتی تخصصی در دسترس است.

همچنین می توان تست معاینات هیستوپاتولوژیک کلاسیک را انجام داد و در این مورد، تشخیص بر اساس تغییرات خاصی در داخل سلول های کبد است. چندین محل نکروز کبدی با استفاده از این روش آشکار می شود و برخی از اسمیرها نیز وجود اجسام بازوفیل را در داخل سلول های کبدی نشان می دهند.

در حال حاضر هیچ آزمایش تشخیصی خاص دیگری در دسترس نیست.

هگزامیتیازیس در کبوتر چیست؟

آیا آدنوویروس در کبوترها قابل درمان است؟

اگرچه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد، اما راه هایی وجود دارد که کبوترها می توانند به کمک آن ها، از آدنوویروس بهبود یابند. اول از همه، در پرندگان، به طور کلی، و همچنین در کبوترها، آدنوویروس ها تقریبا هرگز به تنهایی عمل نمی کنند.

در حالی که آن ها را می توان پاتوژن های اولیه در نظر گرفت، تقریباً همیشه عوامل و ارگانیسم هایی وجود دارند که باعث ایجاد هپاتیت و انواع علائم گوارشی می شوند که این وضعیت، گهگاه منجر به مرگ پرندگان می شود. در بیشتر موارد، علت مرگ توسط آدنوویروس نوع I یا II تشخیص داده نمی ‌شود. بلکه بیشتر به علت سپتی سمی است که در نتیجه عفونت اشریشیا کلای رخ می ‌دهد.

از آن جا که آدنوویروس نوع II در مقایسه با همتای خود بسیار خطرناک تر است، به همین علت است که می تواند باعث مرگ کبوتر های بالغ در عرض 24 تا 48 ساعت پس از بروز اولین علائم شود. بهبود بالینی قابل توجهی می تواند پس از تجویز داروهای وسیع الطیف مانند آنتی بیوتیک ها برای عفونت های E.coli، Staph یا استرپتوکوک، اتفاق بیفتد.

دارو درمانی

در برخی کشورها، ترکیبی از کولیستین، فورازولیدون، و همچنین انروفلوکساسین، کاربرد زیادی دارد و می تواند به برخی از کبوترها در عرض دو تا سه روز کمک کند. از آنجایی که آدنوویروس، می تواند هم زمان با انگل ها نیز ‌ایجاد شود، به اکثر پرندگان نیز باید داروهای خاصی داد‌.

در واقع، تاثیر مکانیکی که انگل ها روی غشای مخاطی روده دارند، این امکان را برای پاتوژن ویروسی فراهم می کند که در صورتی که در سیستم گوارش کبوتر وجود داشته باشد، راه ورودی پیدا کند و پرنده را آلوده کند. مواردی وجود دارد که پرنده می تواند همزمان به کوکسیدیوز، آدنوویروس و عفونت E. coli مبتلا شود. در اغلب اوقات، ترکیبی از این موارد، کشنده است.

پیش آگهی آدنوویروس ‌در کبوترها

اگر کبوترها، عفونت‌ های مداومی را تجربه کنند و سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند، مرگ و میر آن گله خاص، حتی بیشتر از 20 تا 30 درصد،  قابل انتظار خواهد بود‌. ویروس نوع I نسبت به نوع II، حتی اگر کبوتر های جوان را تحت تأثیر قرار دهد، که عموماً مستعد ابتلا به علائم شدید هستند، خطر کمتری دارد.

با این حال، در این رده سنی، مرگ و میر معمولا کمتر است. نوع دوم تهاجمی تر است و از آن جایی که کبوتر های بزرگسال را تحت تاثیر قرار می دهد، در نتیجه یک فرم حاد، باعث مرگ می شود. در این موارد، ابتلا به عفونت قبلی ناشی از یک باکتری یا انگل ممکن است از قبل وجود داشته باشد و صاحب ‌پرندگان، ممکن است متوجه آن نشده باشد.

بسیاری از دامپزشکان توصیه می کنند به کبوترها، داروهای پیشگیرانه برای مبارزه با انگل ها و عوامل باکتریایی داده شود. حتی اگر آن ها لزوماً با عفونت مزمنی رو‌ به رو نباشند، این اقدام ضروری است. در حالی که این برنامه درمانی، خطر مقاومت آنتی بیوتیکی را نیز افزایش می دهد، در صورت بروز عفونت ویروسی، احتمال اینکه پرندگان از علائم شدید رنج ببرند نیز کمتر می شود.

اگرچه آدنوویروس ‌ها در بسیاری از کبوتر های وحشی نیز وجود دارند، اما اگر این پرندگان در شرایط مناسب نگهداری شوند، غذای مناسبی دریافت کنند و به شرایط استرس ‌زا عادت داشته باشند، ممکن است که بر کبوتر های زینتی یا مسابقه ‌ای، تأثیری نداشته باشند.

علاوه بر این، به نظر می رسد استرس عامل بسیار مهمی در ایجاد آدنوویروس در کبوترها باشد، به ویژه با توجه به فصلی بودن این بیماری. یعنی از مارس تا ژوئیه و در طول زمستان.

چگونه از کبوتر زخمی نگهداری کنیم؟

پیشگیری از بروز آدنوویروس در کبوترها

جدا کردن پرندگان از یکدیگر، به ویژه پرندگانی که علائم بالینی دارند، برای محدود کردن انتشار ویروس و باکتری تا حد امکان، ضروری است. با این حال، این نوع قرنطینه، ممکن است هر بار مؤثر نباشد، به خصوص که با توجه به دوره جوجه کشی، زمانی که پرندگان علائم را بروز می دهند، ممکن است بقیه گله از قبل مبتلا باشند.

از پرندگان بیمار نیز نباید برای مسابقه استفاده کرد. زیرا نه تنها عملکرد آن ها به میزان قابل توجهی کاهش می یابد، بلکه ممکن است با پرندگان دیگر تماس پیدا کرده و سلامت آنها را نیز به خطر بیندازند. متأسفانه هیچ راه کاملاً مؤثری برای پیشگیری از بروز آدنوویروس در کبوترها وجود ندارد. به علاقه مندان به پرورش کبوتر توصیه می شود که نکات بهداشتی را رعایت کنند.

قرنطینه کردن پرنده های جدید

هنگام وارد کردن پرندگان جدید به گله، آن ها باید همیشه حداقل به مدت 10 تا 14 روز در قرنطینه نگهداری شوند. تا مطمئن شوید که آن ها ناقل پاتوژن های مختلف، از جمله عوامل ویروسی مانند آدنوویروس، نیستند. استفاده از مکمل های ویتامینی و اطمینان از اینکه پرندگان در شرایط مناسب نگه داری می شوند، محیط زندگی به اندازه کافی گرم است و غذای کافی به آنها داده می شود، می تواند راهی برای پیشگیری از بروز بیماری در کبوتر ها باشد.

برخی از دامپزشکان به پرورش دهندگان کبوتر توصیه می کنند که از ضد قارچ ها و تقویت کننده های سیستم ایمنی، به طور منظم استفاده کنند. در حالی که واکسنی علیه اشریشیا کلی وجود دارد. اما این دارو بیشتر در مرغ ها و بوقلمون ها استفاده می شود.

واکسن نسبتا جدیدی وجود دارد که ممکن است حداقل محافظت در برابر آدنوویروس را در کبوترها ایجاد کند. این واکسن، یک محصول بیولوژیکی سه گانه برای مبارزه پارامیکسو ویروس، هرپس ویروس و آدنوویروس است. با دامپزشک در مورد گزینه هایی که برای پیشگیری از عفونت های ویروسی در کبوترها می‌ توان انجام داد، مشورت کنید.

به هیچ عنوان به صورت خودسرانه، اقدام به استفاده از داروهای مختلف در کبوتر های تان، نکنید.

تغذیه کبوتر، راهنمای مبتدیان را بخوانید.