بیماری تب سه روزه گاوی
بیماری تب سه روزه گاوی
بیماری تب سه روزه گاوی، تب زود گذر گاوی، تب بی دوام گاوی یا BEF، یک بیماری ویروسی است که باعث ایجاد بیماری در گاو و گاومیش می شود. به طور معمول، حیوانات مبتلا به این بیماری فقط چند روز علائم بیماری را نشان می دهند، از این رو نام این بیماری تب سه روزه گاوی انتخاب شده است.
در ابتدای بروز این بیماری یک تب ۴۱ درجه ایجاد می شود. (دمای عادی بدن ۳۸ درجه سانتی گراد است). دمای بدن گاو مبتلا به تب سه روزه گاوی طی 36 ساعت به حالت عادی برمی گردد. اولین نشانه ابتلا گاو به این بیماری افت ناگهانی و شدید تولید شیر است. همچنین برخی از گاوهای باردار مبتلا به تب سه روزه گاوی ممکن است دچار سقط جنین شوند. سقط جنین احتمالا به دلیل تب بیش از حد ناشی از ابتلا به این ویروس ایجاد می شود.
با ابتلا به این بیماری، حیوانات بیمار از خوردن و آشامیدن دست کشیده و بی حال و افسرده می شوند. گاو های بیمار معمولاً بزاق بیش از حد تولید می کنند، ترشحات رشته مانند در بینی آن ها ایجاد می شود و ممکن است آبریزش چشم داشته باشند.
علت بروز بیماری تب سه روزه گاوی
عامل اصلی بروز بیماری تب سه روزه گاوی، رابدوویروس منتقله از بندپایان است که به عنوان “ویروس تب زودگذر” یا “ویروس تب بی دوام گاو” شناخته می شود. گاو های سالمندی گه سابقه ابتلا به این بیماری را دارند، نسبت به آن مقاوم می شوند. گوساله های تازه به دنیا آمده تقریباً تا 6 ماهگی نسبت به این بیماری ایمنی نسبی دارند.
میزبان این ویروس هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است، اما به احتمال زیاد پشه ها و علی الخصوص پشه خاکی ناقل این ویروس است. گاو ها و گاومیش ها مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
علائم بالینی بیماری تب سه روزه گاوی
به طور معمول بیماری تب سه روزه گاوی در سه مرحله طبقه بندی می شود. مرحله اول یا مرحله تب شدید به طور ناگهانی ظاهر می شود و در گاوهای شیری عوارض قابل توجهی ایجاد می کند. گاوهای مبتلا احتمالاً برخی یا همه علائم زیر را نشان بدهند:
- تب
- علائم مرتبط با تب
- لرزش اندام های گاو مبتلا
- کاهش تولید شیر در گاوهای شیری
- از دست دادن اشتها و توانایی جویدن غذا
- افزایش دمای مقعد به بیش از 40 درجه سانتیگراد
- ترشحات چشمی، بینی و افزایش ترشح بزاق از دهان
مرحله دوم تب سه روزه گاوی شامل ایجاد سفتی و لنگی در عضلات یک یا چند اندام است. در برخی از گاوهای بیمار، نفخ های ثانویه ممکن است به دلیل التهاب عمومی حفره شکم و استاز شکمبه ایجاد شود. لنگیدن ممکن است در اندام ها یا مفاصل ایجاد شده و باعث تورم شود.
در طی دوران بهبودی، یعنی مرحله سوم این بیماری، بیشتر حیوانات مبتلا خوردن و آشامیدن را از سر می گیرند. گاوهای لاغر ممکن است دچار مشکلات جدی بشوند، ولی حیوانات دارای اندام مناسب شانس بهبودی بیشتری دارند. بعضی از حیوانات مبتلا به دلیل آسیب عضلانی یا آسیب به نخاع، دچار مشکلات جدی حرکتی می شوند.
معاینات پس از مرگ گاو مبتلا به تب سه روزه گاوی
انجام معاینات پس از مرگ برای رد احتمال ابتلا به سایر بیماری های تب دار حاد، مانند تب کنه، که اغلب تحت همان شرایط بیماری تب سه روزه گاوی ایجاد می شوند، مهم است. در واقع با انجام این آزمایشات و تشخیص علت اصلی مرگ گاو بیمار، می توان شرایط بهداشت عمومی گله را افزایش داده، از ابتلا گاو های سالم پیشگیری کرده و با انجام اقدامات درمانی و بهداشتی مناسب و به موقع از شیوع گسترده بیماری در گله ها جلوگیری کرد.
عوارض بیماری تب سه روزه گاوی
بیماری تب سه روزه گاوی می تواند با بروز عوارض و حتی پیامدهای اقتصادی همراه باشد. در اثر ابتلا به این بیماری، تلفات قابل توجهی در گله ها ممکن است رخ دهد زیرا بیماری تب سه روزه گاوی در صورت عدم درمان، می تواند بسیار خطرناک باشد. این بیماری می تواند در برخی از گاو ها با شرایط خاص عوارض بدتری ایجاد کند، از جمله:
- گاوهای باردار و شیرده
- گاوهای چاق و دارای چربی بیش از حد
علائم بیماری تب سه روزه گاوی معمولاً فقط چند روز طول می کشد، اما این بیماری می تواند به روش های زیر بر تولیدات گله تأثیرات منفی داشته باشد:
- ناباروری موقتی(تا ۸ هفته)
- سقط جنین در برخی از گاوهای مبتلا در دوران بارداری
- فلج دائمی یا موقتی که می تواند در اثر آسیب به نخاع ایجاد شود.
- برخی از گاوهای شیرده مبتلا ممکن است خشک شوند(دیگر شیر تولید نکنند).
- افت چشمگیر تولید شیر. حتی می تواند باعث کاهش بیش از 70٪ تولید شیر شود.
- حتی پس از بهبودی نیز ممکن است غالباً 15٪ از تولید شیر گاو بهبود یافته کاسته شود.
- مرگ (در حدود3٪ از گاو های مبتلا) یا خواب طولانی مدت که منجر به “سندرم داونر” می شود.
این بیماری می تواند یک گله را تحت تاثیر قرار دهد. هزینه درمان حیوانات مبتلا نیز می تواند زیاد باشد.
نحوه شیوع بیماری تب سه روزه گاوی
هنوز به صورت قطعی ناقلین ویروس عامل تب سه روزه گاوی شناسایی نشده اند. اما به احتمال زیاد پشه ها و مخصوصا پشه خاکی ناقلین این بیماری هستند. همچنین با تزریق مقدار کمی خون آلوده به ویروس عامل این بیماری به گاو های سالم، بیماری ایجاد می شود. تب سه روزه گاوی با تماس فیزیکی، ترشحات بدن یا قطرات آئروسل موجود در هوا منتقل نمی شود. همچنین به نظر نمی رسد که این بیماری توسط منی منتقل شود.
هنوز ثابت نشده است که آیا ویروس عامل تب سه روزه گاوی در محصولات گوشتی غیرفعال می شود یا نه. شیوع این بیماری به فصل و شرایط آب و هوایی بستگی دارد. این اختلال در دوران خشکسالی کمتر مشاهده می شود. اما پس از یک دوره طولانی مدت خشک سالی شیوع پیدا می کند.
تشخیص بیماری تب سه روزه گاوی
باید به صورت روزانه بر سلامتی گاوهای خود نظارت داشته باشد تا در صورت ابتلا یکی از گاو هایتان به این بیماری، سریعا مراحل درمانی را آغاز کنید. به همین دلیل ضروری است که با علائم بالینی ابتلا گاو ها به این بیماری آشنا شوید تا پیش از انجام تست های آزمایشگاهی تب سه روزه گاوی، بتوانید انجام اقدامات درمانی ضروری را آغاز کنید.
تشخیص دقیق بیماری تب سه روزه گاوی به کمک دامپزشک نیاز دارد. ولی می توان با شناخت علائم بالینی شایع این بیماری، تا حدودی نسبت به تشخیص آن اقدام کرد. علائم بالینی که به شما در تشخیص بیماری تب سه روزه گاوی کمک خواهد کرد، شامل موارد زیر است:
- افسردگی
- سقط جنین
- خوابیدن بیش از حد
- کاهش مصرف آب و غذا
- لنگیدن، سفتی عضلات و لرزش بدن
- افزایش تولید بزاق، آبریزش چشم و آبریزش بینی
حیوانات سالمند و پیر به شدت تحت تأثیر این بیماری قرار می گیرند. زیرا دوره طولانی خوابیدن و عدم تحرک منجر به آسیب عضلانی در آن ها می شود. به همین دلیل لازم است تا به صورت ویژه از آن ها حمایت شود.
همه گیری بیماری تب سه روزه گاوی با مشاهده لنگی، سفتی عضلانی، درد، تب کوتاه مدت و گسترش سریع بیماری در گله تشخیص داده می شود. باید تمام تلاش خود را انجام دهید تا حیوانات سالم به این بیماری مبتلا نشوند.
ویروس عامل این بیماری اغلب از طریق آزمایش نمونه خون گرفته شده از حیوان بیمار در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده شود. آزمایش PCR نیز می تواند وجود ویروس را تشخیص دهد و این آزمایش زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که نمونه ها در چند روز اول ابتلا دام به بیماری تهیه شود. همچنین برای تشخیص وجود آنتی بادی های ضد ویروس باید دو نمونه خون تهیه شود.
کنترل بیماری تب سه روزه گاوی
این بیماری با در نظرگرفتن برخی راهکارها، قابل کنترل است. واکسن تایید شده ای برای پیشگیری از بیماری تب سه روزه گاوی وجود دارد که محافظت طولانی مدت ایجاد می کند. برخی از گاوها ممکن است پس از واکسیناسیون به بیماری خفیف تب سه روزه گاوی مبتلا شوند، اما شدت و مدت بیماری نسبت به گاوهای واکسینه نشده بسیار کمتر خواهد بود.
واکسن اولیه برای ایجاد محافظت طولانی مدت باید دو بار و با فاصله 2 تا 4 هفته، در زیر پوست گردن تزریق شود. برای اطمینان از ایجاد ایمنی کامل در حیوانات، باید قبل از اینکه جمعیت حشرات فرصت تولید مثل داشته باشند، واکسن را تزریق کنید.
دوز دو واکسن باید حداقل ۸ یا ۱۰ هفته قبل از فصل بیماری تب سه روزه گاوی تزریق شود. برای مشاوره در مورد برنامه واکسیناسیون و استفاده از واکسن با دامپزشک خود تماس بگیرید.
درمان تب سه روزه گاوی
بررسی ها نشان داده است که داروهای ضد التهاب روند بهبود بیماری را کوتاه تر می کنند. با توجه به تاثیرات احتمالی مصرف این دارو ها بر تولید گوشت و شیر، با دامپزشک خود قبل از تجویز داروهای ضد التهابی مناسب مشورت کنید. اگر برای گاو های بیمار آب، سایه و غذا مناسب تامین شود، به سرعت بهبود می یابند.
سخن آخر
تب سه روزه گاوی یا BEF بیماری است که گاوها و گاهی گاومیش ها را درگیر می کند و با تب کوتاه مدت، لرز، لنگی و سفتی عضلات تشخیص داده می شود.BEF که معمولاً به عنوان بیماری تب سه روزه گاوی شناخته می شود، بیماری است که توسط ویروس منتقله از بندپایان (به احتمال زیاد پشه) ایجاد می شود. این بیماری ممکن است از طریق مرگ و میر، کاهش کیفیت دام، کاهش تولید شیر، کاهش باروری در گاوها، سقط جنین های مکرر و تأخیر در بازاریابی برای فروش محصولات منجر به ایجاد خسارات اقتصادی جدی شود.
با شناخت علائم بالینی این بیماری و کمک دامپزشک می توان به صورت زودهنگام این بیماری را تشخیص داد. با تشخیص زود هنگام احتمال موفقیت درمان گاوهای بیمار افزایش پیدا خواهد کرد. اما حتما باید به این نکته توجه داشته باشید بهترین اقدام ممکن برای جلوگیری از ایجاد خسارت های سنگین، انجام اقدامات پیشگیرانه است.
با توجه به این که واکسن تایید شده ای برای مقابله با این بیماری وجود دارید، بهترین راه پیشگیری از شیوع گله به تب سه روزه گاوی، انجام به موقع واکسیناسیون است. باید گاو های خود را پیش از فصل تولید مثل ناقلین احتمالی این بیماری واکسینه کنید تا به بهترین شکل ممکن در برابر ابتلا به این بیماری مقاومت ایجاد شود.
مصرف برخی از داروهای ضد التهاب روند درمان این بیماری را بهبود می بخشد. با توجه به تاثیرات احتمالی این داروها بر گوشت و شیر گاو، باید قبل از تجویز داروهای ضد التهاب با یک دامپزشک مشورت کنید.
منبع:
