کم خونی در گربه ها

کم خونی در گربه ها، مانند کم خونی در انسان ها به معنای کاهش تعداد گلبول های قرمز خون در گردش خون است. گربه هایی که دچار کم خونی می شوند، ممکن است بی حال و خسته باشند. PCV طبیعی برای گربه 45- 25٪ است. هر PCV زیر 25٪ کم خونی محسوب می شود.

سلول های قرمز خون، اکسیژن و مواد مغذی را به بافت های بدن منتقل می کنند. این سلول ها قبل از اینکه از گردش خارج شوند و با سلول های قرمز خون جدید از مغز استخوان جایگزین شوند، حدود 70-80 روز در گردش خون باقی می مانند. در صورت کاهش گلبول های قرمز خون، سلول ها اکسیژن یا مواد مغذی کافی برای زنده ماندن را دریافت نخواهند کرد. بنابراین کم خونی می تواند خیلی سریع به یک وضعیت خطرناک یا حتی کشنده تبدیل شود.

علائم کم خونی در گربه ها

اولین علامت کم  خونی در گربه ها بی حالی است. گربه های کم خون ممکن است انرژی کمی برای بازی کردن داشته باشد یا بیشتر از حد معمول بخوابند. در صورت بروز کم خونی، لثه های گربه به دلیل تخریب گلبول های قرمز ممکن است تقریباً سفید یا حتی زرد به نظر برسند (زردی). در موارد شدید، گربه ممکن است در تنفس مشکل داشته باشد. در این شرایط ممکن است ضربان های تنفسی و قلبی بدن افزایش پیدا کند. زیرا بدن سعی در کاهش اکسیژن رسانی توسط گلبول های قرمز دارد.

بسته به علت کم خونی، تب و از دست دادن اشتها ممکن است به دلیل عفونت یا پاسخ التهابی ایجاد شود. در صورت بروز خونریزی در معده یا دستگاه گوارشی، مدفوع سیاه دیده می شود. تغییر رنگ ادرار می تواند نشانه تخریب گلبول های قرمز باشد.

از طرفی هم علائم کم خونی می تواند بسیار مبهم باشد. اما اگر گربه برای مدت طولانی کم خون باشد، بدن حیوان احتمالاً فرصت جبران دارد. در این وضعیت گربه ممکن است هیچ علائمی را بروز ندهد.

به طور کلی، علائم کم خونی در گربه ها، عبارتند از:

• ضعف
• کاهش اشتها
• افزایش مصرف آب
• کم رنگ شدن لثه ها
• افزایش ضربان قلب
• افزایش سرعت تنفس
• بی حالی (خواب آلودگی بیش از حد)

اگر گربه شما هر یک از این علائم را نشان می دهد ، باید بلافاصله توسط دامپزشک ارزیابی شو

علل کم خونی در گربه ها

دلایل زیادی برای کم خونی در گربه وجود دارد که می تواند به سه دسته عمده تقسیم شود:

• از بین رفتن گلبول های قرمز
• تخریب گلبول های قرمز
• عدم تولید گلبول های قرمز جدید

کم خونی در گربه ها نسبتا شایع است و می تواند در بسیاری از موارد یک بیماری ثانویه باشد.

از بین رفتن گلبول های قرمز خون

از دست دادن گلبول های قرمز خون (خونریزی) می تواند به دلیل یک علت مشخص مانند زخم یا ضربه یا دلایل نامعین تری رخ دهد. آلودگی به کک و مک، دلیل اصلی کم خونی به خصوص در بچه گربه ها است، زیرا انگل ها با سرعت بیشتری خون بدن گربه ها می مکند.

خونریزی همچنین می تواند در معده یا روده به علت زخم یا التهاب در دستگاه گوارش ایجاد شود. گربه هایی که دچار خونریزی دستگاه گوارشی می شوند، ممکن است استفراغ مزمن، اسهال یا مدفوع سیاه داشته باشند.

رتیکولوسیت ها نوع خاصی از گلبول های قرمز خون هستند که با تلاش برای جبران کاهش تعداد گلبول های قرمز خون، توسط مغز استخوان ساخته و آزاد می شوند. در صورت خونریزی مزمن دستگاه گوارش یا انگلی، انتظار می رود که بدن گربه ها تعداد رتیکولوسیت ها را افزایش دهد. هنگامی که یک گربه تعداد گلبول های قرمز خون کم و تعداد رتیکولوسیت ها زیاد داشته باشد، این کم خونی “احیا کننده” نامیده می شود، زیرا بدن واکنش مناسبی نسبت به از دست دادن خون نشان می دهد.

تخریب گلبول های قرمز

گلبول های قرمز خون که به پایان عمر خود رسیده اند (حدود 70-80 روز) به طور معمول توسط بدن گربه از گردش خون خارج می شوند و سلول های قرمز خون جدید ساخته شده در مغز استخوان جایگزین می شوند. با این حال، برخی بیماری ها می توانند باعث شکسته شدن یا تخریب گلبول های قرمز سریعتر از حد طبیعی و کم خونی شوند.

برخی از بیماری های عفونی می توانند منجر به آسیب و تخریب گلبول های قرمز خون شوند. این بیماری ها توسط کک و مک به گربه ها منتقل می شود و سپس آنها به سلول های قرمز خون متصل و منجر به تخریب آنها می شوند.

گلبول های قرمز نیز می توانند توسط برخی سموم آسیب ببینند. آسیب اکسیداتیو به سلولهای قرمز خون ثانویه بعد از مصرف استامینوفن (Tylenol)، روی، مس، پیاز و برخی دیگر از سموم یا داروها می تواند منجر به کم خونی در گربه ها شود.

گاهی اوقات، سیستم ایمنی بدن گربه به اشتباه به گلبول های قرمز خون خود حمله می کند و باعث تخریب آنها می شود. به این کم خونی همولیتیک واسطه ایمنی گفته می شود.

برخی عوامل که می توانند منجر به بروز این نوع کم خونی شوند، عبارتند از:

• سرطان
• واکنش به دارو
• بیماری های عفونی مانند ویروس سرطان خون (FeLV) یا پریتونیت عفونی گربه سانان (FIP)

اگر هیچ دلیل اساسی برای این نوع از کم خونی شناسایی نشود، این بیماری IMHA اولیه نامیده می شود. هیچ مدرکی وجود ندارد که این بیماری یک بیماری ارثی در گربه ها باشد.

عدم تولید گلبول های قرمز

گلبول های قرمز خون جدید در مغز استخوان تولید و جایگزین گلبول های قدیمی می شوند. هورمون اریتروپویتین که در کلیه تولید می شود به مغز استخوان این پیام را می فرستد که بدن به سلولهای قرمز بیشتری نیاز دارد. اگر مغز استخوان نتواند به اندازه کافی گلبول قرمز تولید کند تا بتواند جایگزین آنهایی شود که به طور معمول از طول عمر خود بیشتر هستند، یک گربه دچار کم خونی غیر احیا کننده، با کاهش تعداد رتیکولوسیت در خون می شود.

یکی از دلایل عمده کم خونی غیر احیا کننده در گربه ها بیماری مزمن کلیه است. بیماری مزمن کلیه بسیار شایع است و تقریباً 15-30٪ از گربه های سالخورده را درگیر می کند. وقتی سلولهای کلیه تخریب می شوند، اریتروپویتین کمتری آزاد می کنند و منجر به کاهش تولید سلول های قرمز خون توسط مغز استخوان می شود. با پیشرفت بیماری مزمن کلیه، 30-65٪ از گربه های مبتلا به نوعی کم خونی مبتلا می شوند.

مشکلات موجود در مغز استخوان نیز می تواند منجر به کاهش تولید گلبول های قرمز شود. سرطان، بیماری با واسطه ایمنی یا التهاب در مغز استخوان می تواند توانایی آن را در جایگزینی گلبول های قرمز کاهش دهد. التهاب مزمن در سایر نقاط بدن نیز می تواند توانایی مغز استخوان در تولید موثر گلبول های قرمز را مختل کند. این اغلب به عنوان “کم خونی بیماری مزمن” شناخته می شود. حتی با بسیاری از بیماری های دیگر در گربه ها، از جمله عفونت های FeLV و سرطان های مختلف، همراه است.

تشخیص کم خونی در گربه ها

اولین قدم در تشخیص کم خونی، تعیین حجم سلول بسته بندی شده یا PCV است. این آزمایش شامل چرخش یک نمونه خون کوچک در یک سانتریفیوژ برای تعیین اینکه چند درصد از کل خون از گلبول های قرمز تشکیل شده است. آزمایش خون بیشتر می تواند ناهنجاری در سایر انواع سلول های خونی مانند گلبول های سفید خون و پلاکت ها، آسیب عضو مانند بیماری مزمن کلیه یا وجود بیماری های عفونی  را تشخیص دهد.

آزمایش های دیگر، مانند رادیوگرافی (اشعه ایکس) یا سونوگرافی برای بررسی علل خونریزی یا بیوپسی مغز استخوان، ممکن است توسط دامپزشک توصیه شود.

درمان کم خونی در گربه ها

درمان کم خونی بسته به علت اصلی آن متفاوت خواهد بود. در برخی موارد، درمان انگل ها یا بیماری های عفونی برای جلوگیری از از دست دادن یا از بین رفتن گلبولهای قرمز مهمترین گزینه درمانی است. از داروها می توان برای جلوگیری از خونریزی  دستگاه گوارش استفاده کرد. مصرف استروئیدها و سایر داروهای تعدیل کننده سیستم ایمنی در درمان بیماری های واسطه ایمنی ضروری هستند.

در موارد کم خونی شدید، ممکن است تزریق خون برای جایگزینی گلبول های قرمز خون که در طی درمان بیماری زمینه ای از بین رفته، انجام شود. گربه ها دارای دو گروه اصلی خون هستند، بنابراین مهم است که خون اهدا کننده و گیرنده آزمایش شود تا خطر هرگونه واکنش به تزریق خون کاهش یابد.

در مورد بیماری مزمن کلیه، دارویی به نام دارپوپتین برای کمک به تحریک تولید سلول های قرمز خون جدید در مغز استخوان با جایگزینی اریتروپویتین که به طور طبیعی در کلیه ساخته می شود، در دسترس است. این دارو به تزریق هفتگی و نظارت دقیق از نظر عوارض جانبی نیاز دارد. اما می تواند کم خونی در 60-65٪ گربه های مبتلا به بیماری مزمن کلیه را درمان کند.

منابع:

https://www.vet.cornell.edu/departments-centers-and-institutes/cornell-feline-health-center/health-information/feline-health-topics/anemia

https://www.thesprucepets.com/treating-anemia-in-cats-4778887